گلسنگ ها كه نمايش چشمگيري از همزيستي قارچ ها و جلبك ها هستند، در انواع محيط هاي طبيعي پراكنده اند و از آنجا كه رشدي آرام و عمر طولاني دارند، در تمام فصول سال قابل مشاهده مي باشند. گلسنگ ها پيشتازاني هستند كه بر سطوح برهنه سنگ ها ظاهر شده و به واسطه طبيعت پويي كيلوهيدر خود با بردباري فوق العاده اي شرايط نا مساعد را تحمل مي كنند. از اين رو مهم ترين عامل زيستي فرسايش و تشكيل خاكند و با آنكه موجودات مركبي هستند، با قارچ ها رده بندي مي شوند.
دانش رده بندي با توجه به سهم عمده عنصر قارچي بروز صفات زايشي گلسنگ، ضمن رده بندي گلسنگ ها با قارچ ها، در نام گذاري آن ها نيز از نام قارچ موثر الهام مي گيرد.
با آن كه از اولين گزارش گلسنگ ايران بيش از 170 سال مي گذرد، ولي تا كنون به جز برخي از اطلاعات پراكنده، كتاب مستقلي در اين زمينه به زبان فارسي تدوين نشده است.
از آنجا كه مورفولوژي و تشريح، اولين ابزارهاي لازم در درك دنياي متنوع و پيچيده گلسنگ ها مي باشند، لذا در بخش اول كتاب سعي شده است تصوير روشني از صفات گلسنگ ها بر اساس مشاهدات ماكروسكوپي و ميكروسكوپي همراه با اشكال مرتبط ارائه شود.
بخش دوم اين كتاب، كوششي در جهت چگونگي انجام تست هاي متفاوت شيميايي و تعيين تاكسونومي گلسنگ ها با استفاده از ساده ترين روش هاي شيميايي تا پيچيده ترين آن ها مي باشد.
در اين كتاب به مباحثي از جمله آناتومي تال گلسنگ ها، تكامل گلسنگ ها، ساختارهاي رويشي و نمو گلسنگ ها، توليد مثل جنسي گلسنگ ها، تركيبات گلسنگ ها، آزمون هاي نقطه اي و معرف هاي شيميايي، رنگدانه ها، عكس العمل هاي يد به عنوان يك واكنشگر مهم در گلسنگ شناسي، فلورسانس ماوراي بنفش يا تشعشع مهتابي، تشكيل كريستال هاي ريز، نور پلازيره و كروماتوگرافي بر روي صفحات نازك مي پردازد.
كتاب «گلسنگ شناسي» در 200 صفحه و به قيمت 30 هزار ريال به چاپ رسيده است.
پيشگفتار.................................................................................................................................. 11
بخش I آناتومي، مورفولوژي و نمو گلسنگ ها
مقدمه................................................................................................................................... 16
1- آناتومي تال گلسنگ ها
1-1- سلول ها.......................................................................................................................... 19
2-1- بافت ها........................................................................................................................... 22
3-1- ساختار تال....................................................................................................................... 26
4-1- رنگ تال........................................................................................................................... 41
5-1- اشكال رويشي تال گلسنگ ها............................................................................................. 42
2- تكامل گلسنگ ها
1- 2- تكامل تال........................................................................................................................ 53
2-2- مفهوم گونه در گلسنگ....................................................................................................... 57
3-2- فرديت تال گلسنگ............................................................................................................. 58
3- ساختارهاي رويشي و نمو گلسنگ ها
1-3- منافذ هوايي..................................................................................................................... 61
2-3- قلمه هاي رويشي گلسنگي (Iichenized diaspores) و............................................................. 61
3-3- قلمه هاي رويشي غير گلسنگي (unlichenized diaspores) و.................................................... 78
4- توليد مثل جنسي گلسنگ
1-4- آسكوميست هاي گلسنگ شده (ascolichens) و..................................................................... 85
2-4- بازيديوميست هاي گلسنگ شده(basidiolichens) و................................................................. 89
3-4- مورفولوژي و آناتومي ساختارهاي زايا در آسكوميست هاي گلسنگ شده .................................... 90
بخشII روش هاي شيميايي و ميكروشيميايي در شناسايي گلسنگ ها
مقدمه.................................................................................................................................... 110
5- تركيبات گلسنگ ها
1-5- نگرشي بر تاريخچه اخير شيميوتاكسونومي گلسنگ ها............................................................ 113
2-5- شيميوتاكسونومي گلسنگ ها............................................................................................. 114
3-5- اصول كلي تجزيه و تحليل تركيبات شيميايي گلسنگ ها............................................................ 115
4-5- روش هاي كلي در ميكروشيمي............................................................................................ 116
6- آزمون هاي نقطه اي و معرف هاي شيميايي
1- 6- معرف ها......................................................................................................................... 120
2-6- روش هاي عملي تست شيميايي........................................................................................ 124
3-6- تداركات ميكروسكوپي......................................................................................................... 126
4-6- آزمون هاي شيميايي با معرف هاي مختلف............................................................................. 126
5-6- نكاتي پيرامون تست هاي نقطه اي....................................................................................... 133
7- رنگدانه ها
1-7- كليات.............................................................................................................................. 135
2-7- رنگدانه هاي نامحلول با ساختار ناشناخته.............................................................................. 138
8- عكس العمل هاي يد (Iodine) به عنوان يك واكنشگر مهم در گلسنگ شناسي
1-8- برخي تركيبات غير رايج معرف هاي يددار................................................................................. 139
2-8- تست هاي خاص با معرف يددار............................................................................................. 140
3-8- عكس العمل هاي متفاوت گلسنگ ها در مقابل يد................................................................... 141
4-8- روش كار با معرف هاي يددار................................................................................................. 141
5-8- روش شناسايي و تعيين محل انواع خاص پلي ساكاريدها.......................................................... 142
6-8- ساختار آسك ها................................................................................................................ 145
7-8- تركيبات غير پلي ساكاريدي گلسنگ...................................................................................... 146
9- فلورسانس ماوراي بنفش يا تشعشع مهتابي (Uitra-Violet Flurescence) .......................... 147
10- تشكيل كريستال هاي ريز (Microcrystalization)
1-10- واكنشگرها (reagents)و.................................................................................................... 152
2-10- روش كار......................................................................................................................... 152
3-10- برخي موارد خاص در روش تشكيل ميكرو كريستال و تفسير آنها................................................ 153
4-10- شناسايي بلورها............................................................................................................. 154
11- نور پلاريزه (Polarized Light) ........................................................................................... 159
12- كرماتوگرافي بر روي صفحات نازك (Thin – Layer Chromatography)و
1-12- سازمان يابي حلال در TLC................................................................................................. 163
2-12- انواع مخلوط حلال ها در استفاده هاي رايج گلسنگ شناسي................................................... 164
3-12- سيستم هاي حلال تخصصي.............................................................................................. 164
4-12- معرف هاي نمايش نقاط روي صفحات TLC و.......................................................................... 165
5-12- آماده سازي.................................................................................................................... 165
6-12- روش كار در كروماتوگرافي روي صفحات نازك........................................................................... 166
7-12- موارد خاص..................................................................................................................... 170
8-12- تفسير صفحات كروماتوگرافي.............................................................................................. 173
علام اختصاري.......................................................................................................................... 175
منابع...................................................................................................................................... 177
واژه نامه.................................................................................................................................. 185
فهرست تركيبات آلي گلسنگ ها................................................................................................. 189
نمايه...................................................................................................................................... 191
دسته بندی موضوعی | موضوع فرعی |
علوم پایه |
زیست شناسی
|