عنوان                  صفحه

فصل اول: مقدمه و تعاريف       1

1-1-      مقدمه    1

1-2-‌ علم اکولوژی   4

1-2-1- تقسيمات اکولوژي از نظر مطالعه  7

1-2-2-‌ شاخههاي علم اکولوژي 7

1-3- اکوسیستم     9

1-4- سيماي سرزمين           12

1-5- سيماي سرزمين از ديدگاه جغرافي و اکولوژی   15

1-5-1- مفهوم سيماي سرزمين در جغرافي           16

1-5-2- سيماي سرزمين طبيعي و فرهنگي           18

فصل دوم: اکولوژی سيماي سرزمين        21

2-1- مفهوم سيماي سرزمين در اکولوژی  21

2-2- مفهوم هم سو از سيماي سرزمين    22

2-3- مفهوم و تعاريف اکولوژی سيماي سرزمين       23

2-4- بررسي مکتب‌هاي فکري در حوزه اکولوژي سرزمين/ سيماي سرزمين در انگلوساکسن و اروپا 27

2-4-1- اروپا         27

2-4-2- آنگلوساکسن 30

2-4-3- جمع‌آوري داده و روش هاي انجام تحقيق دانشمندان اروپايي       32

2-5- آناليز، ترکيب داده‌ها و واحدهاي جغرافيايي     34

2-6- اکولوژيست‌هاي سيماي سرزمين     35

2-6-1- محققان در حوزه مطالعات محيطي/ اکولوژيست‌هاي سرزمين       36

2-6-2- ارزيابي سرزمين        38

2-6-3- برنامه‌ريزي 39

2-7- اکولوژی سيماي سرزمين، کاربري اراضي و توسعه پايدار    42

2-7-1- تفاوت‌هاي سيماي سرزمين و کاربري اراضي 42

2-8- اصول اکولوژی سيماي سرزمين در کاربري اراضي پايدار    44

2-8-1-  اصل ساختار و عملکرد سيماي سرزمين     44

2-8-2- اصل کل نگري و ناهمگني مکاني  46

2-8-3- اصل تئوري هيرارشي و تئوري مقياس        46

2-8-4- اصل تغيير سيماي سرزمين و پايايي          47

2-9- انواع سيماي سرزمين     48

2-10- طبقه‌بندي عناصر سيماي سرزمين 51

2-11- چرا ديدگاه سيماي سرزمين مهم است؟       52

2-11-1- دامنه اکولوژی سيماي سرزمين 53

2-11-2- سيماي سرزمين به‌عنوان يک سيستم اکولوژيک       53

2-12- اجزاي سيماي سرزمين 54

2-13- عوامل موثر بر درجه تنوع اكوسيستم/سيماي سرزمين    56

2-14- اختلال در سيماي سرزمين و تنوع زيستي     56

2-15- گونه زيستي  58

2-16- مفهوم انواع گونه‌ها با اهداف حفاظتي          59

2-17- جمعيت و اختصاصات گروههاي جمعيتي      61

2-17-1- تراكم جمعیت (DENSITY)      61

2-17-2- انتشار جمعيت (DISPERSAL) 65

2-17-3- پراكندگي جمعيت (DISPERSION)        67

2-17-4- توزيع جمعیت (DISTRIBUTION)          69

2-18- شكل رشد جمعيت      69

2-18-1- عوامل محدود كننده رشد جمعيت          73

2-19- مفاهيم بنيادي در اکولوژی سيماي سرزمين   74

2- 19- 1- مقياس و ناهمگني  74

2-19-2- شناسايي ناهمگني در سيستم‌هاي اکولوژيکي          76

2-19-3- ناهمگني در زمان و مکان        77

2-19-4- مقياس‌هاي سيماي سرزمين و محدوده هاي آن        77

2-19-5- موزائيک سيماي سرزمين        78

2-19-6- متريك    78

2-19-7- مرز و حاشيه          80

2-19-8- آشفتگي و جداسازي 81

2-20-الگوها         83

2-21- انواع الگوهاي سيماي سرزمين      86

2-22- الگوها چگونه در سيماي سرزمين‌ها اندازهگيري ميشوند  88

2-23- ابزارهاي مورد استفاده در آناليزهاي سيماي سرزمين     89

فصل سوم: متريك‌هاي سيماي سرزمين، عملكرد و تغييرات       93

3-1-کمي کردن الگوي سيماي سرزمين   93

3-2- متريک‌هاي سيماي سرزمين         95

3-2-1- سطوح محاسبه متريک‌هاي سيماي سرزمين 96

3-3- انواع متريک‌هاي سيماي سرزمين    97

3-3-1- متريک‌هاي ترکيبی    97

3-3-2- متريک‌هاي توزيع مکاني           101

3-3-2-1- تعدادي از متریکهای توزيع مکاني لکه‌ها   103

3-4- متريک‌هاي اصلي توزيع مکاني سيماي سرزمين 106

3-5- استفاده از متريك‌هاي سيماي سرزمين در ارزيابي          119

3-6- نرم‌افزارهاي مورد استفاده در آناليز مکاني سيماي سرزمين‌ها          119

3-7- نقشه‌سازي متريک‌هاي سيماي سرزمين         120

3-7-1- آناليز گراديان          120

3-7-2- روش آناليز موزاييک   122

3-7-3- نقشه‌سازي به‌روش پنجره متحرک 122

3-8- موضوعات مورد توجه در کمي کردن الگوي سيماي سرزمين           126

3-8-1- مقياس نقشه کاربري اراضي       126

3-8-2- فرمت داده‌ها           128

3-8-3- طبقه‌بندي کاربري اراضي منطقه  129

3-8-4- مفهوم مقياس و تئوري هيرارشي  130

3-9- پيچيدگي سيماي سرزمين           131

3-9-1- سيستم پيچيده        131

3-9-2- پيچيدگي در سيستم‌هاي اکولوژيک          132

3-9-3- ديناميزم هاي پيچيدگي اکولوژيک 133

3-9-4- ابعاد پيچيدگي اکولوژيک          136

3-10- كميت هاي سيماي سرزمين        137

3-10-1- استخراج كميتهاي سيماي سرزمين         138

فصل چهارم: سیمای سرزمین ساختار، عملكرد و تغييرات         141

4-1- ساختار، کارکرد و تغيير اکولوژی سيماي سرزمين          141

4-2- بستر           142

4-3- لكه 143

4-3-1- لكه‌ها و اندازه جمعيت گونه‌ها     147

4-3-2-گونه‌ها و زيستگاههاي داخلي       147

4-3-3- لکه‌ها از نظر حفاظت   151

4-3-4- نقش لکه‌هاي SOURCE و SINK در حفاظت گونه‌ها   152

4-3-5- ویژگی لکهها 154

4-3-5-1- اکوتونها  154

4-3-5-2-حاشيه‌ها و مرزها    154

4-3-5-3-گذرگاهها و ارتباطات 154

4-4-کارکرد          160

4-5- عملکرد سيماي سرزمين  162

4-6- فرآيند عملکردهاي سيماي سرزمين 162

4-7- اندازهگيري کارکرد سيماي سرزمين 165

4-8- تعيين ساختار سيماي سرزمين      166

4-8-1- ساختار سيماي سرزمين بحراني   167

4-8-2- اندازهگيري ويژگي‌هاي ساختاري سيماي سرزمين      170

4-9- روابط ميان جوامع بيولوژيک و فرآيندهاي تکه تکه شدن لکه‌ها در سيماي سرزمين          170

4-9-1-  تغيير يا پويايي سيماي سرزمين 172

4-9-2- تغييرات اكوسيستم (توالي اكولوژيكي)        173

4-9-3- عوامل مؤثر در تغيير سيماي سرزمين        174

4-10- انواع تغييرات سيماي سرزمين      178

4-10-1- تغييرات سيماي سرزمين از نظر ساختاري  178

4-10-2- تغييرات سيماي سرزمين از نظر رفتاري    179

4-11- توازن اكولوژيك و تغيير اكوسيستم‌ها          181

4-12- تخريب و تنوع زيستي   182

4-13- مدل ارزيابي تخريب و سيماي سرزمين        183

4-14- آشکارسازي تغييرات سيماي سرزمين          185

4-14-1- مدل ارزيابي تخريب سيماي سرزمين       186

4-14-2- آسيب پذيري اکولوژيک در مدل تخريب سيماي سرزمين         187

4-14-3- ملاحضات پيش از اجراي آشکارسازي تغييرات         187

4-15- مروري بر روش‌هاي آشکارسازي تغييرات      189

4-16- مقايسه انواع روش‌هاي بارزسازي تغييرات      195

فصل پنجم: سيماي اكولوژي شهري        207

5-1- مقدمه          207

5-2- تاريخچه پيدايش شهر     208

5-3-تعريف شهر از ديدگاههاي مختلف    208

5-4- اکولوژي شهري 209

5-5- برخي علل تباهي محيط زيست شهري          213

5-5-1- ضعف دانش و آگاهي   213

5-5-2- خط مشي هاي اقتصاي 214

5-5-3- نقص چارچوب مقررات قانوني     214

5-5-4- پيچيدگي دامنه قدرت قضايي     215

5-5-5- سازماندهي و مديريت ضعف       215

5-5-6- سيستم‌هاي ناكارآمد كنترل كاربري‌هاي زمين و حق مالكيت       216

5-5-7- فقدان آگاهي محیطزیستی و تمايل سياسي  216

5-6- مفهوم سيماي سرزمين شهري       217

5-6-1- اهميت مطالعات سيماي سرزمين شهري     218

5-6-2-آشکارسازي تغييرات زماني-مکاني الگوي شهري          219

5-6-3- نحوه استفاده از اکولوژی سيماي سرزمين در برنامه‌ريزي شهري    219

5-7- زمينه‌هاي بهبود مديريت محیط زیستی شهري 221

5-7-1- مداخله‌هاي سياسي    221

5-7-2- برنامه‌ريزي و مديريت محیط زیستی          221

5-7-3- اصلاح و بهبود نهادي  223

5-7-4- سرمايه گذاري‌ها و تأمين مالي    224

5-7-5-آموزش محیط زیستی و مشاركت مردمي     224

5-8- جمعبندي     226

فصل ششم: برنامه‌ريزي و مديريت سيماي سرزمين    229

6-1- اكولوژي و برنامهريزي محيط زيست 229

6-2- برنامه‌ريزي در مقياس سيماي سرزمين          230

6-2-1- كاربرد سيماي سرزمين در برنامه‌ريزي براي دستيابي به پايداري    231

6-2-2- سيماي سرزمين يك واحد مناسب براي برنامه‌ريزي پايداري        232

6-3- ساختار شبکه و برنامه‌ريزي سيماي سرزمين    232

6-4- استفاده از اطلاعات در مديريت سيماي سرزمين 235

6-5- نقش مدلها در اکولوژی سيماي سرزمين         237

6-5-1- مراحل ساخت يک مدل اکولوژيکي 238

6-6- آسيب پذيري اکولوژيک در مدل تخريب سيماي سرزمين  240

فصل هفتم: سیمای سرزمین و ارزيابي اثرات محیط زیستی       243

7-1- پيشينه قانوني ارزيابي اثرات محیطزیستی در ايران          243

7-2- اهداف، ضرورت‌ها و منافع ارزيابي اثرات محیطزیستی       245

7-3- فرایند ارزيابي اثرات محیط زیستی   248

7-3-1- گزارش ارزيابي اثرات محیط زیستی و مراحل تهيه گزارش ارزيابي اثرات محیط زیستی   249

7-3-2- تدوين گزارش          253

7-4- فهرست پروژه هاي مشمول ارزيابي اثرات محیط زیستی:   262

7-5- اکولوژي سيماي سرزمين و ارزیابی اثرات محیط زیست     264

فصل هشتم: سیمای سرزمین، برنامه‌ريزي و آمايش سرزمين      271

8-1- مقدمه          271

8-2- تعاريف و مفاهيم آمايش  272

8-3 - برنامه‌ريزي و آمايش سرزمين       274

8-4- توسعه ‌انساني‌ و آمايش‌ سرزمين‌     279

8-5- ضرورتهاي يکپارچهسازي برنامه‌ريزي توسعه سرزمين      281

8-6- تاريخچه آمايش سرزمين در جهان و ایران       282

8-7-آمايش سرزمين و سيماي سرزمين   286

8-8- جمع بندي    288

فهرست منابع         291