گردشگری پدیده‌ای است کهن که از دیر زمان در جوامع انسانی وجود داشته است و به تدریج درطی مراحل تاریخی مختلف به موضوعی فنی، اقتصادی و اجتماعی - اکولوژیکی کنونی خود رسیده است. دنیایی که ما امروز در آن زندگی می‌کنیم بیشتر از گذشته نیاز به همدلی و ارتباطات انسانی دارد.

کشورهای اسلامی به دلیل برخورداری از موقعیت‌های متنوع جغرافیایی، آثار تمدنی و باستانی چند هزار ساله، پراکندگی و توزیع جمعیتی در اقصی نقاط جهان و قاره‌ها، تنوع و گستردگی شرایط اقلیمی و هم‌چنین غنای فرهنگی از جایگاه و ظرفیت بالقوه بالایی در حمایت از گردشگری داخلی و بین‌المللی برخوردارند.در این بین تعدادی از کشورهای اسلامی با اعمال برخی محدودیت‌ها، سوء مدیریت‌ها، سیاست‌گذاری‌های غلط و تحجر فرهنگی عملکرد موفق و در‌خور توجهی را به لحاظ توسعه صنعت گردشگری و سرمایه‌گذاری در این حوزه نداشته‌اند. در مقابل کشورهایی چون ترکیه، مالزی و حتی کشورهای کوچکی مانند امارات و اردن سهمی مناسب، درخور و رو به رشدی از صنعت گردشگری را به خود اختصاص داده‌اند.

در این کتاب، به منظور شناسایی و شناساندن راه رسیدن به اهداف صنعت گردشگری، بررسی راهکارهای توسعه گردشگری در کشورهای ترکیه، اردن، عربستان، مصر، امارات، مراکش، اندونزی ومالزی در دستور کار قرار گرفته و متناظر با این شناخت، راهکارهایی مناسب برای توسعه گردشگری در کشورهای اسلامی ارائه گردیده است. بنابراین پژوهش حاضر، مبتنی بر شناسایی راهکارهای توسعه گردشگری در کشورهای اسلامی به کمک مطالعه تطبیقی و روش اسنادی است.

کتاب پیشرو، نسبت به سایر کتاب‌های موجود در حوزه گردشگری، دارای مزیت هایی است که به طورخلاصه به آن ها اشاره می‌شود:

o        بررسی الگوهای موفق گردشگری در کشورهای اسلامی در یک مجموعه

o        توصیف جاذبه ها و مقاصد گردشگری کشورهای اسلامی براساس طبقه بندی انواع گردشگری مانند گردشگری فرهنگی، طبیعی، سلامت، ورزشی، تجاری و بازرگانی، الکترونیکی و انواع گردشگری مذهبی

o        بررسی عملکرد گردشگری کشورها براساس آمار و گزارش های سازمان‌های جهانی

o        تحلیل اثرات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی گردشگری در کشورهای موردنظر

o        بررسی احکام و حدود گردشگری اسلامی

o        تحلیل نقش و رویکرد دولت‌ها به عنوان نهاد سیاست گذار و بررسی ظرفیت‌های ساختاری و الگوهای برنامه ریزی

o        معرفی مقاصد گردشگری روی نقشه کشور

o        بررسی نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت گردشگری در آن کشور

o        ارائه راهکارهایی مناسب برای توسعه گردشگری در کشورهای اسلامی

در این مجموعه، تلاش شده است تا ابعاد توصیفی و تحلیلی گردشگری توامان با یکدیگر مورد بررسی قرار گیرد تا ضمن معرفی آثار و جاذبه‌های مختلف گردشگری، به بررسی ساختار سیاست گذاری و برنامه‌های توسعه گردشگری کشورها پرداخته شود تا بتوان با شناخت الگوهای موفق گردشگری در صدد برنامه ریزی برای توسعه گردشگری در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای، ملی و محلی کشور عزیزمان برآییم.

در بخش اول کتاب، تعاریف و مفاهیم نظری مرتبط با گردشگری مورد بحث قرار خواهد گرفت. درفصل اول با توجه به تنوع تعاریف گردشگری به بیان تعاریف مختلف این مفهوم می‌پردازیم و انواع مختلف گردشگری از جمله گردشگری فرهنگی، مذهبی، بوم‌شناختی، ورزشی، سلامت، عدالت جویانه و الکترونیکی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در فصل دوم با عنوان جایگاه گردشگری در برنامه ریزی و سیاست گذاری‌های ملی، به بررسی تعاریف و مشخصه‌های سیاستگذاری گردشگری و نقش دولت در سیاستگذاری گردشگری می پردازیم. صنعت گردشگری بدون مداخله دولت‌ها قادر نیست به بقای خود ادامه دهد زیرا تنها دولت‌ها هستند که توان تأمین ثبات سیاسی، امنیت، وضع قوانین و منابع مالی موردنیاز این بخش را دارند و تنها دولت‌ها قادرند خدمات و امکانات لازم و زیرساخت‌های اساسی را فراهم کنند. همچنین با توجه به اینکه گردشگری، متأثر از عوامل پیچیده و درهم تنیده اقتصادی،سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است در فصل سوم تاثیرات مثبت و منفی بخش‌های مذکور بر روی یکدیگر بیان خواهد شد.

در بخش دوم کتاب، به بیان مفاهیم مرتبط با گردشگری مذهبی و گردشگری اسلامی می‌پردازیم و تاریخچه کوتاهی از گردشگری مذهبی و زیارت در جهان ارائه می شود. بهره‌برداری صحیح و سالم از صنعت گردشگری در کشورهای اسلامی باید با الهام از قرآن و ارزش‌های اسلامی همراه باشد و نخستین شرط موفقیت آن این است که زمینه‌های جذب گردشگری مذهبی را براساس آیات قرآنی و روایات اسلامی فراهم آوریم و در چارچوب قوانین مذهبی و آداب و رسوم اسلامی، این صنعت را فعال و پویا سازیم.

به منظور درک ابعاد و شاخص‌های گردشگری در کشورهای اسلامی در بخش سوم به معرفی الگوهای موفق گردشگری در کشورهای اسلامی خواهیم پرداخت. در این بخش، هشت کشور مالزی، امارات متحده عربی، ترکیه، اندونزی، عربستان سعودی، مراکش و اردن به عنوان کشورهای موفق معرفی شده‌اند. در هر فصل، پس از معرفی هر کشور، به طبقه‌بندی آثار و جاذبه‌های گردشگری آن کشور براساس انواع گردشگری فرهنگی، طبیعی، سلامت، ورزشی، تجاری و بازرگانی، الکترونیکی وانواع گردشگری مذهبی پرداخته خواهد شد. در ادامه تاثیرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گردشگری مورد بررسی قرار خواهد گرفت و پس از تحلیل شاخص‌های رقابت‌پذیری سفر و گردشگری در آن کشور، به رویکرد و نقش دولت در گردشگری اشاره خواهد شد. در بخش پایانی، پس از معرفی مناطق گردشگری بر روی نقشه، تلاش شده است تا نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت گردشگری در آن

کشور مورد تحلیل قرار گیرد.

در بخش چهارم عوامل تاثیرگذار بر رشد گردشگری از جمله ملزومات، برنامه ها و زیرساخت های موردنیاز گردشگری و حوادث سیاسی تاثیرگذار بر گردشگری در کشورهای اسلامی از جمله حوادث 11سپتامبر و بهار عربی مورد بررسی قرار گرفته است.

چاپ نخست کتاب « سیاست گذاری گردشگری در کشورهای اسلامی » با شمارگان یک‌هزار نسخه در 412 صفحه، به بهای 240000 ریال به سفارش موسسه آینده پژوهی جهان اسلام از سوی سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی به بازار عرضه شده است.

 مقدمه / 11

بخش اول: تعریف مفهوم گردشگری /15

فصل اول: مفاهیم و شاخص ها / 17

فصل دوم: جایگاه گردشگری در برنامه ریزی و سیاست گذاری های ملی / 33

فصل سوم: گردشگری؛ آمیزه ای از اقتصاد، سیاست و فرهنگ / 53

بخش دوم: گردشگری مذهبی/ 63

فصل اول: گردشگری در آینه مذهب / 65

فصل دوم: وضعیت گردشگری در کشورهای اسلامی / 101

بخش سوم: الگوهای موفق گردشگری در کشورهای اسلامی / 115

فصل اول: گردشگری در مالزی / 117

فصل دوم: گردشگری در امارات متحده عربی / 155

فصل سوم: گردشگری در ترکیه / 187

فصل چهارم: گردشگری در اندونزی / 219

فصل پنجم: گردشگری در عربستان سعودی / 245

فصل ششم: گردشگری در مراکش / 277

فصل هفتم: گردشگری در اردن / 309

فصل هشتم: گردشگری در کشور مصر / 341

بخش چهارم: عوامل تأثیرگذار بر رشد گردشگری در کشورهای اسلامی /377