كرم هاي خاكي، بي مهرگان موجود در خاك هستند كه همراه با ريز موجودات ديگر خاك خدمات كلي همچون تجزيه بقاياي آلي را بر عهده داشته و در نتيجه در سيستم طبيعت نقش تأمين كنندگان مواد غذايي را بر عهده دارند. عمل كرم هاي خاكي در جهت تشكيل، توسعه و نگهداري خاك هستي از زمان داروين تا ۱۹ قرن اخير شناخته شده بوده، ولي ورمي تكنولوژي تا اواسط قرن بيستم ناشناخته بود. كشورهاي متعددي كه اين صنعت را شناخته و با آن سر و كار دارند، ايالات متحده امريكا، مكزيك، آلمان غربي، ايتاليا، هلند، سوئيس، اتريش، ژاپن، فيليپين و تايلند مي باشند.

كتاب حاضر در ۲۷ مبحث تنظيم شده است و به مباحثي از جمله انواع كرم هاي خاكي، خصوصيات كرم هاي خاكي، چرخه زندگي برخي گونه هاي كرم خاكي، فعاليت هاي كرم خاكي، پراكندگي و بوم شناسي كرم خاكي، معرفي گونه هاي مناسب كرم هاي خاكي، جمع آوري و نگهداري كرم هاي خاكي و انواع كرم هاي خاكي مناسب جهت تهيه ورسي كمپوست مي پردازد.

همچنين مباحث تغييرات ايجاد شده در هنگام توليد ورسي كمپوست، مقدار عناصر غذايي موجود در فضولات كرم و ورسي كمپوست، نقش كرم هاي خاكي در بهبود حاصلخيزي خاك، استفاده از ورسي كمپوست براي توليد محصول، كاربرد پرورش كرم به صورت در جا و توليد محصول، منافع اقتصادي توليد ورسي كمپوست و ورسي واش، و كرم هاي خاكي و كنترل آلودگي را مورد بررسي قرار داده است.

كتاب «نقش كرم هاي خاكي در كشاورزي» در ۲۰۰ صفحه و به قيمت ۳۷۰۰ تومان در اختيار دانشجويان، دانش آموختگان و ديگر علاقه مندان به علوم كشاورزي قرار دارد. 

فهرست مطالب

كرمهاي خاكي: مقدمه.................................................................................... ۱۳

۱. انواع كرمهاي خاكي ................................................................................... ۱۵

۲. گوناگوني (واريته­هاي) كرم خاكي ................................................................. ۱۷

خزندگان شب ..................................................................................... ۱۷

كرمهاي مزارع ..................................................................................... ۱۷

كرمهاي موجود در كودها ....................................................................... ۱۸

۳. خصوصيات كرمهاي خاكي ........................................................................... ۲۱

الف) مورفولوژي كرمهاي خاكي .............................................................. ۲۱

ب) خصوصيات ظاهري .......................................................................... ۲۲

پ

شكل و اندازه كرمها..................................................................... ۲۲

قطعات بدن کرم خاکی................................................................. ۲۴

كليتلوم..................................................................................... ۲۵

رنگ كرمها................................................................................. ۲۵

ستا در كرمهاي خاكي................................................................. ۲۵

روزنه­های سطحی...................................................................... ۲۶

ديواره بدن................................................................................. ۲۶

حرکت....................................................................................... ۲۷

ج) خصوصيات و سيستم داخلي بدن كرم خاکی ........................................ ۲۸

حفره بدن.................................................................................. ۲۸

تغذيه و هضم غذا در كرمها............................................................ ۲۸

جريان خون................................................................................ ۲۹

تنفس...................................................................................... ۲۹

دفع.......................................................................................... ۲۹

الف) مگانفريديا.................................................................... ۲۹

ب) ميكرونفريديا  (نفريدياهاي جلدي)....................................... ۲۹

ج) نفريدياهاي دسته اي يا فارنگال........................................... ۳۰

توليد مثل ................................................................................. ۳۰

ترميم ...................................................................................... ۳۱

بيولومينسانس ......................................................................... ۳۱

بيوانرژتيك ................................................................................. ۳۲

۴. چرخه زندگي برخي گونه هاي کرم خاكي ...................................................... ۳۳

چرخه زندگي Lampito mauritii  و............................................................ ۳۳

كوكونها ............................................................................................. ۳۳

كرمهاي جوان ..................................................................................... ۳۳

كرمهاي فاقد كليتلوم ............................................................................ ۳۴

كرمهاي داراي كليتلوم .......................................................................... ۳۴

چرخه زندگي Perioniyx Excavatus و........................................................ ۳۴

۵. فعاليت هاي كرم خاكي .............................................................................. ۳۷

تغذيه ................................................................................................ ۳۷

دفع (دالان سازی کرمها)........................................................................ ۳۷

حفاري............................................................................................... ۳۹

توليد كوكون ....................................................................................... ۳۹

نيازهاي زیست محيطي ....................................................................... ۴۰

۶. پراكندگي و بوم شناسي كرمهاي خاكي ........................................................ ۴۱

۷. معرفي گونه­هاي مناسب كرمهاي خاكي ........................................................ ۴۷

۸. عادات غذايي كرمهاي خاكي ....................................................................... ۵۳

ريز موجودات به عنوان منبع غذايي براي كرمها ......................................... ۵۹

۹. جمع آوري و نگهداري كرم هاي خاكي ............................................................ ۶۱

-       حفاري و جداسازی به صورت دستي و روش الك مرطوب ........................ ۶۱

-       روشهاي جدا سازي به صورت شيميايي ............................................. ۶۱

-       روش جداسازي و استخراج كرمهاي خاكي به صورت الكتريكي ................. ۶۲

-       استخراج با حرارت ( استخراج گرمايي )................................................ ۶۲

-       نگاهداري ...................................................................................... ۶۳

-       تثبيت كرمهاي خاكي جهت شناسايي ............................................... ۶۳

-       انتقال كرمهاي تثبيت شده به آزمايشگاه ............................................. ۶۳

۱۰. كشت و پرورش كرمهاي خاكي ................................................................... ۶۵

-       ميزان تزايد .................................................................................... ۶۶

۱۱. انواع كرمهاي خاكي مناسب جهت تهيه ورمي كمپوست ................................. ۶۹

۱۲. خصوصيات مهم گونه هاي مناسب جهت توليد كمپوست.................................. ۷۳

۱۳. روشهاي توليد ورمي كمپوست................................................................... ۷۷

-   تيمار اوليه مواد كمپوستي  ................................................................ ۷۸

-   تيمار اوليه بقاياي آلي برگ درختان و ضايعات زراعي ............................... ۷۸

-   مراحل عملي توليد ورمي کمپوست..................................................... ۷۹

۱۴. تغييرات ايجاد شده در هنگام توليد ورمي كمپوست......................................... ۸۳

۱۵. مقدار عناصر غذايي موجود در فضولات  كرم و ورمي كمپوست........................... ۹۱

۱۶. نقش کرمهای خاکی در بهبود حاصلخيزی خاک............................................... ۹۹

۱)   تأثير فعاليت­هاي کرم­هاي خاکي در خصوصيات خاک ............................ ۱۰۰

-        بافت و حاصلخيزي خاک .......................................................... ۱۰۱

-        تهويه خاک ........................................................................... ۱۰۳

-        ويژگي هاي آب انتقالي........................................................... ۱۰۳

-        استفاده از کرم­هاي خاکي براي کنترل فرسايش خاک ................... ۱۰۷

۲)    اجزا و ترکيبات شيميايي ورمي کمپوست.......................................... ۱۰۷

۳)   اثر ورمي كمپوست روي معدني شدن عناصر غذايي در خاك................... ۱۰۸

-        چرخه عناصر غذايي................................................................ ۱۱۳

نيتروژن................................................................................ ۱۱۳

فسفر.................................................................................. ۱۱۳

۴)   اثر ورمي کمپوست بر روي حاصلخيزي خاک........................................ ۱۲۰

-        کاربرد ورمي کمپوست در مزرعه................................................ ۱۲۳

۱۷. استفاده از ورمي كمپوست براي توليد محصول............................................. ۱۲۷

-   آغشتن بذور به کود ورمي كمپوست .................................................. ۱۳۹

۱۸. کاربرد پرورش کرم بصورت درجا و توليد محصول.............................................. ۱۴۳

-   تاثير ورمي کمپوست در فراهمي نيتروژن............................................. ۱۴۹

۱۹. ورمي واش: يک کود مايع با ارزش.............................................................. ۱۵۹

۱-      روشهای تهيه ورمي واش.............................................................. ۱۵۹

۲-      اثر ورمي واش­ بر عملکرد و کيفيت محصول........................................ ۱۶۴

۲۰. منافع اقتصادي توليد ورمي کمپوست و ورمي واش........................................ ۱۶۹

۲۱. استفاده از کرمهاي خاکي در توسعه و احياي اراضي...................................... ۱۷۳

الف) رهاسازي مستقيم کرم ها در خاک................................................. ۱۷۳

ب) انتقال بلوکهايي از خاک.................................................................. ۱۷۳

ج) انتقال به صورت تکه هاي کلوخ چمني................................................ ۱۷۴

د) کاربرد مستقيم فضولات کرمی........................................................... ۱۷۴

۲۲. کرم هاي خاکي به عنوان خوراک جانوري..................................................... ۱۷۵

- ارزش غذايي پروتئين کرم خاکي............................................................. ۱۷۷

۲۳. ارزش دارويي تغذيه با کرم خاکي............................................................... ۱۷۹

۲۴. تاثير مواد شيميايي بر روي فعاليت کرم خاکي.............................................. ۱۸۱

- تاثير آفت کش ها بر روي کرم هاي خاکي.................................................. ۱۸۱

۲۵. برهم کنش متقابل کرم هاي خاکي با ساير موجودات زنده.............................. ۱۸۳

۲۶. کرم هاي خاکي و کنترل آلودگي................................................................. ۱۸۵

۲۷. مديريت مواد زايد و تجديد منابع................................................................. ۱۸۷

- ورمي كالچر - كارخانه هاي فراوري ضايعات - ويژگيهاي مهم.......................... ۱۸۹

واژه نامه..................................................................................................... ۱۹۳

منابع ........................................................................................................ ۲۱۷