حبوبات جزء اصلي رژيم غذايي بسياري از مردم فقير جهان را تشكيل مي دهد چرا كه مقادير قابل توجه به پروتئين مرغوب موجود در دانه اين محصولات در تركيب با غلات مي تواند يك تركيب زيستي ارزشمند غذايي را فراهم كند.
رشد جمعيت و توسعه اقتصادي و اجتماعي كشور در دو دهه اخير باعث شده است تا مصرف مواد پروتئيني به ويژه گوشت قرمز افزايش چشمگيري يابد. بر اين اساس افزايش توليد مواد پروتئيني به ويژه پروتئين هاي گياهي كه منابع ارزشمندتري در تغذيه هستند، اجتناب ناپذير است و لذا افزايش توليد حبوبات به عنوان مكمل منابع پروتئيني در برنامه هاي توسعه اقتصادي كشور نيز مورد توجه قرار گرفته است.
اين كتاب در دوازده فصل تنظيم شده است. در فصل اول وضعيت توليد حبوبات در دنيا و كشور و همچنين نقش حبوبات در نظام هاي زراعي مورد بررسي قرار گرفته است.
در فصل دوم علاوه بر تاريخچه اجمالي حبوبات، منشاء و گياهشناسي هر كدام از حبوبات مهم در كشور شرح داده شده و در فصل سوم به ژنتيك و اقدامات اصلاحي آن پرداخته شده است. با توجه به اهميت تنش هاي محيطي، فصل چهارم به اين موضوع اختصاص يافته و در اين فصل اكوفيزيولوژي حبوبات همراه با ساير محدود كننده هاي عملكرد، بررسي شده است. زراعت و نظام هاي زراعي، نيازهاي غذايي و تثبيت زيستي نيتروژن، موضوع فصل هاي بعدي كتاب است. عوامل خسارت را به محصولات حبوبات، شامل علف هاي هرز، آفات و بيماريها با توجه به اهميت آنها هر كدام در فصل جداگانه اي مورد بحث قرار گرفته اند. مبحث توليد؛ اقتصاد وبازاريابي، فصل يازده را به خود اختصاص داده است. با توجه به اهميت مصرف بيشتر حبوبات در سبد غذايي مردم به منظور رسيدن به سبد مطلوب تغذيه اي، امنيت غذايي و تأمين سلامتي جامعه، آخرين فصل كتاب به جنبه هاي تغذيه و فرآوري اين محصولات اختصاص يافته است.
در تدوين مطالب اين كتاب سعي شده است تا علاوه بر استفاده از يافته هاي محققان در ساير كشورها، از نتايج حاصل از تحقيقات پژوهشگران كشور نيز استفاده شود.
كتاب حاضر جهت استفاده دانشجويان رشته زراعت و اصلاح نباتات و ساير رشته هاي كشاورزي و همچنين محققان و كارشناسان فعال در زمينه حبوبات مفيد مي باشد.
كتاب «حبوبات» در 524 صفحه و به قيمت 52 هزار ريال به چاپ رسيده است.
عنوان صفحه
پيشگفتار............................................................................................................ 21
1- وضعيت و نقش حبوبات در كشاورزي................................................................ 23
مقدمه................................................................................................................. 23
روند فعلي سطح زير كشت، توليد و عملكرد حبوبات...................................................... 24
تجارت حبوبات....................................................................................................... 29
برخي از عوامل مربوط به پايين بودن عملكرد حبوبات در كشور........................................ 30
اهميت حبوبات...................................................................................................... 31
نظام هاي زراعي مبتني بر حبوبات........................................................................... 33
اثرات حبوبات بر خصوصيات خاك................................................................................ 36
تأثير حبوبات بر چرخه بيماري ها و آفات...................................................................... 40
تأثير بقاياي حبوبات بر محصولات بعدي....................................................................... 41
چگونگي بهبود نقش حبوبات در كشاورزي.................................................................. 44
راهبردهاي آتي كشت حبوبات.................................................................................. 46
حوزه هاي در خور توجه در حبوبات............................................................................. 50
2- تاريخچه منشأ و گياه شناسي......................................................................... 57
مقدمه................................................................................................................. 57
تاريخچه و اهلي شدن............................................................................................ 58
منشأ و پراكنش..................................................................................................... 59
گياه شناسي........................................................................................................ 60
نخود(Cicer arietinuml.) و....................................................................................... 64
عدس (Lens culinaris) و......................................................................................... 68
لوبيا (Phaseolus vulgaris) و.................................................................................... 71
لوبيا چشم بلبلي (Vigna unguiculata) و................................................................... 73
باقلا (Vicia fabal.) و............................................................................................... 76
ماش (WILEZEK) (Vigna radiata) و.......................................................................... 78
نخود فرنگي (PisumsativumL) و............................................................................... 79
خلر (Lathyrus sativus L.) و..................................................................................... 83
دال عدس (Cjamus cajan (L) Millsp) و...................................................................... 84
ژنتيك و اصلاح حبوبات.......................................................................................... 87
اهداف اصلاحي حبوبات........................................................................................... 87
برنامه هاي اصلاحي حبوبات.................................................................................... 88
پيشرفت هاي اصلاحي حبوبات................................................................................. 94
جمع آوري ژرم پلاسم حبوبات، ارزيابي تنوع و حفاظت از آن ........................................... 96
زمينه هاي اصلاحي قابل توجه در حبوبات................................................................... 100
نخود (Cicer arietimum L.) و.................................................................................... 101
عدس ( Medik Lens culinaris) و............................................................................... 116
لوبيا (Phaseolus vulgaris) و.................................................................................... 121
لوبيا چشم بلبلي (Vigna unguiculata) و................................................................... 128
باقلا (Vicia fabal.) و............................................................................................... 130
نخود فرنگي (Pisumsativum) و................................................................................. 134
ماش (WILEZEK) (L Vigna radiata) و....................................................................... 137
خلر (Lathyrus sativus L.) و..................................................................................... 140
دال عدس (Cjamus cajan (L) Millsp) و...................................................................... 142
4- اكوفيزيولوژي و محدود كننده هاي عملكرد حبوبات............................................ 149
مقدمه................................................................................................................. 149
فيزيولوژي رشد و نمو.............................................................................................. 150
سازگاري هاي اكولوژيك و توليد حبوبات...................................................................... 155
فنولوژي و مراحل بحراني رشد ونمو حبوبات................................................................. 156
كاشت پاييزه – زمستانه حبوبات و محدوديت هاي آن.................................................... 188
محدوديت هاي فيزيولوژيكي..................................................................................... 194
5- زراعت و نظام هاي زراعي حبوبات................................................................... 201
مقدمه................................................................................................................. 201
آماده سازي بستر بذر............................................................................................. 202
تاريخ كاشت.......................................................................................................... 204
روش كاشت.......................................................................................................... 208
عمق كاشت......................................................................................................... 209
جمعيت گياهي و الگوي كاشت................................................................................. 210
تيماردادن بذر........................................................................................................ 211
نظام هاي زراعي................................................................................................... 212
تناوب................................................................................................................... 219
زراعت و توليد حبوبات مهم...................................................................................... 225
نخود (Cicer arietimum L.) و.................................................................................... 225
عدس ( L Lens culinaris) و...................................................................................... 232
لوبيا (L Phaseolus vulgaris) و.................................................................................. 238
ماش سبز (L Vigna radiata) و................................................................................ 243
باقلا (Vicia fabal.) و............................................................................................... 245
نخود فرنگي (Pisum sativum) و................................................................................ 246
6- نيازهاي غذايي و مصرف كود در حبوبات........................................................... 249
مقدمه................................................................................................................. 249
عناصر پر مصرف..................................................................................................... 250
عناصر ريز مغذي..................................................................................................... 258
راهبردهايي براي استفاده مطلوب از عناصر غذايي....................................................... 262
7- تثبيت زيستي نيتروژن..................................................................................... 267
مقدمه................................................................................................................. 267
سير تحولات در طبقه بندي ريزوبيوم........................................................................... 269
ميزان تثبيت زيستي نيتروژن.................................................................................... 274
عناصر غذايي........................................................................................................ 277
تلقيح ريزوبيوم....................................................................................................... 281
راههاي افزايش تثبيت زيستي نيتروژن در حبوبات......................................................... 287
8- علف هاي هرز و روش هاي كنترل آنها............................................................. 291
مقدمه ................................................................................................................ 291
علف هاي هرز عمده حبوبات.................................................................................... 292
روش هاي كنترل علف هاي هرز در حبوبات.................................................................. 296
علفكش هاي ثبت شده براي حبوبات در ايران.............................................................. 316
9- آفات حبوبات................................................................................................... 322
مقدمه................................................................................................................. 322
حشرات زيان آور اندام هاي زايشي............................................................................ 323
آفات برگ، ساقه و ريشه.......................................................................................... 341
آفات مكنده........................................................................................................... 363
آفات انباري........................................................................................................... 375
ساير آفات............................................................................................................. 380
چشم اندازهاي پژوهشي مديريت آفات در حبوبات........................................................ 385
10- بيماريهاي حبوبات.......................................................................................... 387
مقدمه................................................................................................................. 387
بيماري هاي نخود.................................................................................................. 388
بيماري هاي عدس................................................................................................. 404
بيماريهاي لوبيا...................................................................................................... 407
بيماريهاي ماش..................................................................................................... 422
بيماريهاي باقلا...................................................................................................... 430
11- توليد، اقتصاد و بازاريابي................................................................................ 433
مقدمه................................................................................................................. 433
جايگاه حبوبات در برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور..................... 434
سطح زير كشت و توليد حبوبات در ايران..................................................................... 435
توليد جهاني حبوبات.............................................................................................. 438
حبوبات زيستي در ايران.......................................................................................... 442
بورس كالاهاي كشاورزي......................................................................................... 443
استاندارد حبوبات و استاندارد در بورس...................................................................... 445
تجارت حبوبات....................................................................................................... 446
12- تغذيه و فرآوري حبوبات................................................................................. 478
مقدمه................................................................................................................. 478
ارزش تغذيه اي...................................................................................................... 479
انواع تركيبات ضد تغذيه اي حبوبات و سازگار اثر آنها بر بدن............................................. 481
تأثير فرايندهاي غذايي بر حذف عوامل ضد تغذيه اي...................................................... 489
كاربرد دانه هاي حبوبات........................................................................................... 492
منابع................................................................................................................... 497
دسته بندی موضوعی | موضوع فرعی |
كشاورزي و منابع طبیعی |
کشاورزی
|