در سراسر دو سده نخست هجری یکی از خاندان‌های اثرگذار در جریانات مختلف سیاسی، علمی و ... خاندان زبیر بن عوام است. زبیر، فرزندان و نوادگانش در عرصه‌های مختلف حوادث تاریخی این عصر حضور داشته و نقش‌آفرینی کرده‌اند. به اقتضای وسعت فعالیت آنان می‌توان گفت که یکی از عوامل درک بهتر حیات سیاسی، نظامی، علمی و غیره در دو سده نخست اسلام و کنش‌های شخصیت‌های این دوره همانا شناخت بسترهای فکری و اقدامات عملی خاندان زبیر است. آنان خاصه بعد از پذیرش اسلام با موقعیت‌شناسی در نقاط عطف تاریخ سیاسی دو سده نخست، سعی بر کسب شرایط بهتر برای خویش و اثرگذاری بیشتر بر محیط اطراف بوده‌اند. در این مسیر به‌واسطه عوامل گوناگون روابط متغیری را با سایر طوایف و حاکمیت‌ها برقرار نموده و تلاش کردند به حیات خویش ادامه دهند. پژوهش حاضر تلاشی است در جهت شناخت سیر تکامل فکری و کنش‌های عملی افراد این خاندان در دو سده نخست هجری، آن هم در جوانب مختلف. به‌واسطه کثرت روابط این خاندان با گروه‌های مختلف و فعالیت‌های متنوع ایشان از منابع گوناگون تاریخی استفاده گردید و سعی شد که تجربیات آنان بر مبنای اصل حفظ ترتیب تاریخی حوادث ارائه گردد. آنان در دو سده نخست هجری، بنا بر اهداف گوناگون، با سایر طوایف و حکومت‌ها، در سطح وسیعی، مناسبات تاریخی متغیری را برقرار کردند. در طول مسیر این مناسبات، طرفین، از جهات مختلف، تحت تأثیر یکدیگر قرار گرفته و سیر مشخصی از حوادث تاریخی را شکل دادند.  شناخت هرچه بیشتر عملکردهای این خاندان، ما را در درک بهتر کنش‌های شخصیت‌های تاریخ اسلام (در دو سده نخست هجری) کمک فراوانی می‌کند. 

نقد منابع

فصل اول

بخش اول: عربستان پیش از  بعثت

بخش دوم: مناسبات اجداد زبیر با بنی‌هاشم و زبیر با پیامبر اسلام

فصل دوم : مناسبت زبیر و خاندانش با خلفای راشدین از رحلت پیامبر اسلام تا سال 40 هجری

فصل سوم : کیفیت ارتباط آل زبیر با بنی‌هاشم، امویان و علویان از 40 تا 61 هجری

فصل چهارم: دوران حکومت عبدالله بن زبیر(63تا73)

فصل پنجم: از سقوط حکومت زبیریان تا سقوط حکومت امویان دمشق(سال 73 تا 132 هجری)

فصل ششم: مناسبات آل زبیر با بنی‌عباس و علویان– از ابتدای خلافت عباسی تا اوایل قرن سوم

نتیجه‌گیری

 فهرست اعلام

فهرست منابع و مآخذ