این اثر، ترجمۀ ارتباطی-معنایی از کتاب اللغة و الحجاج، اثر دکتر العزاوی است. دکتر العزاوی به‌عنوان پیشگام در طرح و کاربست نظریۀ استدلال در زبان عربی، این اولین اثر خود را در چهار فصل تنظیم کرده است که مرجعی تخصصی در حوزۀ نظریۀ استدلال محسوب می‌شود. العزاوی به‌عنوان استاد آموزش عالی در دانشگاه مولای سلیمان بنی ملال، دانشکدۀ علوم انسانی کشور مغرب به تأسی از استادان خود «دوکرو» و «انسکومبر» به کاربست این نظریه در زبان پرداخته است. وی در دیگر آثار خود، الخطاب و الحجاج (گفتمان و استدلال)، حوار حول الحجاج (گفت‌وگو دربارۀ استدلال) و اللغة و المنطق (زبان و منطق: درآمد نظری) به‌تفصیل این مبحث را توضیح داده است، اما این کتاب به‌عنوان مدخلی برای ورود و کاربست این نظریه، مورد نظر این ترجمه برای پژوهشگران است.

در این کتاب، بنا بر خاستگاه نظریۀ استدلال در فرانسه، از معادل‌های فرانسوی استفاده شده که با رعایت امانت در ترجمه نیز آمده است. همچنین در مواردی بنا به‌ضرورت برابرنهاد انگلیسی برخی واژه‌ها در پانوشت از سوی مترجم اضافه شده است. درنهایت، جدول اصطلاحات چهارزبانه برای استفادۀ مخاطبان ارائه می‌شود.

اهمیت کتاب "زبان و استدلال"، علاوه بر طرح این نظریۀ زبانی در محافل علمی، در بومی‌کردن نظریۀ استدلال در زبان عربی است که در بسیاری از پژوهش‌های متون دینی و قرآنی به‌کار می‌آید. امید است با این ترجمه، پژوهشگران به کاربست و بررسی و نقد این نظریه بیش از پیش همت گمارند

سخن مترجم 11

سخن نویسنده 13

فصل اول: استدلال زبانی و معانی استدلال 17

1. مفهوم استدلال 17

۲. پلکان استدلالی 23

2-1. قوانین پلکان استدلالی 24

3. رابط و عامل استدلالی 28

4. اصل استدلالی 32

5. دلالت‌های استدلالی 36

5-1. استدلال و نظریه‌های معناشناختی 36

5-2. معنای استدلالی و معنای اخباری 40

پی‌نوشت 53

فصل دوم: برخی رابط‌های استدلالی در زبان عربی 55

مقدمه 55

1. «بل» و «لکن» 57

1-1. توصیف استدلالی 57

1-2. بررسی تفاوت‌های «بل» و «لکن» 67

2. حتّی 72

2-1. توصیف استدلالی 72

2-2.  دیگر کاربردهای استدلالی 76

2-3. حتّی و روابط نفی و کمیت نماها 79

2-4. بررسی مقایسه‌ای «حتّی» و «بل» 85

پی‌نوشت 97

فصل سوم: استعاره و استدلال 101

مقدمه 101

1. استعاره و مفهوم توان استدلالی 102

2. استعاره و ابطال 105

3. استعارۀ استدلالی و استعارۀ بدیعی 107

پی‌نوشت 109

فصل چهارم: توان کلمات یا زبان در کنش منظوری و استعاره 111

1. زبان و معنای اخباری 111

2. کنش زبانی و توان منظوری 114

3. استدلال و توان استدلالی 123

4. توان سخن و توان کلمات 129

پی‌نوشت 130

سخن آخر 131

منابع 133

جدول اصطلاحات 143