سامانه‌هاي آبياري سطحي (اعم از كرتي، نواري يا شياري) از چندين جنبه قابليت بهينه‌شدن دارند كه مي‌توان به بهينه‌سازي دبي و زمان قطع جريان آب ورودي به هر كرت (نوار يا شيار آبياري) و همچنين ابعاد قطعات آبياري‌شده اشاره كرد. يكي از عواملي كه زمان قطع جريان آب، دبي ورودي و ابعاد قطعات را كنترل مي‌کند، پارامتر نفوذپذيري خاك است كه تعيين آن در شرايط واقعي مزرعه و در عرصه‌هاي وسيع، كاري وقت‌گير و پرهزينه محسوب مي‌شود.

اين گزارش به معرفي سامانه‌اي مي‌پردازد كه قادر است زمان‌هاي پيشروي و پسروي جريان آب در يك مزرعه را با سهولت و اطمينان بيشتري نسبت به روش‌هايروش‌هاي پيشين اندازه¬گيري کند. سامانه یادشده كه با نام تجاري SMART شناخته مي‌شود، متشكل از چندين حس¬گر و يك سامانه كنترل مركزي است كه با نصب مجموعه حس¬گرها در نقاط مختلف يك كرت/نوار/شيار آبياري، مي¬تواند زمان¬هاي پيشروي و پسروي آب در هر نقطه را ثبت و از طريق سامانه بي‌سيم به دستگاه كنترل مركزي و سپس كامپيوتر انتقال دهد. داده‌هاي یادشده در ترسيم منحني‌هاي پيشروي و پسروي آب در مزرعه كاربرد دارند. اين منحني‌ها به تعيين ضرايب معادلات نفوذ آب در خاك به عنوان مهم¬ترين خصوصيت خاك هر مزرعه مي‌انجامند.

تعيين نفوذپذيري خاك در شرايط واقعي حاكم بر مزرعه مي‌تواند نقطه ‌عطف بهينه‌سازي سامانه‌هاي آبياري سطحي تلقي شده و در بهينه‌سازي زمان قطع جريان آب، دبي ورودي به كرت و تعيين ابعاد مناسب كرت‌ها به كار رود.

نتايج اوليه بدست آمده از SMART در ترسيم منحني‌هاي پيشروي و پسروي آب در مزرعه، نشان مي‌دهد كه اين وسيله در كاهش نيروي انساني و تخصصهاي درگير در امر اندازه‌گيري‌هاي مزرعه‌اي تاثيرگذار است و به همين دليل، مي‌تواند در تهيه منحني‌هاي یاد شده در انواع خاك‌ها و شرايط مختلف مزرعه‌اي تسهيل ايجاد کند. همچنين، مقايسه اعداد و ارقام بدست آمده با استفاده از SMART با روش‌هايروش‌هاي دستي (كرنومتر) نشان مي‌دهد كه اين وسيله به ‌ويژه در فاز پيشروي آب، از دقت قابل قبول برخوردار است و مي‌تواند جايگزين مناسبي براي روش‌هايروش‌هاي دستي باشد. بنابراين، به¬دليل سطح قابل¬توجه زمين‌هاي تحت آبياري با روش‌هايروش‌هاي ثقلي در كشور و پايين‌بودن راندمان كل در اين سامانه‌ها، انتظار مي‌رود كه استفاده از اين دستگاه و تسهیل در تهيه منحنی‌های پیشروی و پسروی در مزارع مختلف، اقدامي موثر براي بهينه‌سازي زمان قطع جريان، دبي و ابعاد نوارهاي آبياري باشد و از اين طريق، صرفه‌جوئي قابل¬توجهي در مصرف آب كشاورزي صورت گيرد.

 این کتاب توسط مرکز ملی تحقیقات شوری تدوین و توسط سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی با قیمت 40000ریال به چاپ رسیده است.

فصل اول: کلیات، اهداف و ضرورت ها

فصل دوم: مروری بر منابع

فصل سوم: مواد و روش ها

فصل چهارم: نتایج و بحث