پيشگفتار ...................................................................................................  ۱۳

فصل اول: كليات

پزشکي قانوني ..................................................................................  ۱۵

تاريخچه مختصري از پزشکي قانوني نوين در ايران .....................................  ۱۵

آشنايي با سازمان پزشکي قانوني کشور ...............................................  ۱۹

پزشكي‌ قانوني‌ در دانشگاه‌ها ...............................................................  ۲۲

همکاري مستقيم و غير مستقيم پزشکان با مراجع و محاکم قضايي جهت اظهار نظر و کارشناسي پزشکي به عنوان اهل خبره    ۲۲

فصل‌ دوم: جنبه‌هاي‌ مرگ‌ از ديدگاه‌ پزشكي

ماهيت‌ و تعاريف‌ مرگ ..........................................................................  ۲۵

حيات معلق ......................................................................................  ۲۶

پديده لازاروس ....................................................................................  ۲۶

مرگ‌ سوماتيك ...................................................................................  ۲۷

مرگ‌ سلولي .....................................................................................  ۲۷

مرگ مغزي ........................................................................................  ۲۷

پيوند بافت‌ها و اعضاء ..........................................................................  ۳۰

انواع مرگ از ديدگاه پزشكي قانوني .......................................................  ۳۱

گواهي‌ فوت ......................................................................................  ۳۲

علت، مكانيسم، تابلو و‌ نحوه وقوع فوت و علل مشاركت كننده در آن ............  ۳۲

صدور گواهي فوت ...............................................................................  ۳۴

تحقيقات‌ قضايي در هنگام‌ مرگ ............................................................  ۴۰

مواردي از مرگ‌ها كه در ايران بايد به پزشكي قانوني ارجاع گردند .................  ۴۱

كالبد گشائي‌ (اتوپسي) ......................................................................  ۴۳

اتوپسي‌ سفيد ..................................................................................  ۴۵

نبش‌ قبر ...........................................................................................  ۴۶

فصل سوم: تغييرات‌ پس‌ از مرگ

تغييرات‌ زودرس‌ پس‌ از مرگ ..................................................................  ۴۷

جمود نعشي .....................................................................................  ۴۸

هيپوستاز بعد از مرگ ..........................................................................  ۵۱

افتراق‌ بين‌ هيپوستاز و كبودي در اجساد.................................................. ۵۴

سرد شدن‌ جسد پس‌ از مرگ................................................................ ۵۵

تخمين‌ زمان‌ مرگ‌ با استفاده‌ از دماي‌ بدن ...............................................  ۵۷

ساير روش‌ هاي‌ تخمين‌ زمان‌ مرگ .........................................................  ۶۰

گنديدگي‌ جسد پس‌ از مرگ .................................................................  ۶۲

فساد نعشي .....................................................................................  ۶۲

موميائي‌ شدن ..................................................................................  ۶۵

اديپوسر ............................................................................................  ۶۶

تغييرات‌ پس‌ از مرگ‌ در اجساد مانده در آب و دفن شدگان ...........................  ۶۷

اسكلتي‌ شدن ..................................................................................  ۶۸

صدمات‌ و ضايعات‌ پس‌ از مرگ ...............................................................  ۶۹

فصل چهارم: تعيين هويت

مشخصات‌ مرفولوژيك ..........................................................................  ۷۲

اثر انگشت ........................................................................................  ۷۵

شناسائي‌ بوسيله‌ دندان‌ها ..................................................................  ۷۶

خالكوبي‌ها .......................................................................................  ۷۸

شناسائي‌ بقاياي‌ فاسد يا اسكلتي‌ شده‌ جسد .......................................  ۷۹

بازسازي‌ شكل صورت از روي‌ جمجمه .....................................................  ۸۵

فصل‌ پنجم: لكه‌هاي‌ خون‌، گروه‌هاي‌ خوني‌،  DNA ، HLA و نقش‌ آن‌ها در تشخيص‌ هويت

لكه‌هاي‌ خون ...................................................................................... ۸۷

تست‌هاي تشخيصي خون ...................................................................  ۸۹

گونه‌ (Species) خون ...........................................................................  ۹۰

فرديت (Individuality)‌ خون ...................................................................  ۹۰

وراثت‌ گروه‌هاي‌ خوني .........................................................................  ۹۱

شناسائي‌ به‌وسيله‌ پروفايل‌  DNA ........................................................... ۹۳

نمونه‌ هاي‌ لازم‌ براي‌ آزمايش‌ پروفايل‌  DNA ..............................................  ۹۴

تشخيص نسبت پدر و فرزندي با استفاده از روش HLA ...............................  ۹۵

فصل‌ ششم:  تروماتولوژي پزشكي‌ قانوني و معاينه‌ آثار تروما

انواع تروما بر حسب نحوه حدوث ............................................................  ۹۸

تروماهاي مکانيکي .............................................................................  ۹۹

طبقه‌بندي‌ جراحات ظاهري .................................................................  ۱۰۰

خراشيدگي‌ها ..................................................................................  ۱۰۰

كبودي‌ها يا خونمردگي‌ها ...................................................................  ۱۰۳

پارگي‌ها يا لاسراسيون‌ها ..................................................................  ۱۰۷

بريدگي‌ها .......................................................................................  ۱۰۸

خصوصيات‌ جراحات نفوذي ايجاد شده توسط چاقو ...................................  ۱۱۱

نيروي‌ لازم‌ براي‌ ايجاد جراحت نفوذي توسط چاقو ....................................  ۱۱۵

صدمات‌ ناشي از ضربه مشت .............................................................  ۱۱۶

آثار ناشي‌ از گاز گرفتن ......................................................................  ۱۱۶

آثار ناشي‌ از ضربه‌ لگد .......................................................................  ۱۱۸

آسيب‌هاي‌ دفاعي ............................................................................  ۱۱۹

ميزان‌ فعاليت‌ و مدت‌ زنده‌ ماندن‌ پس‌ از ايراد جراحت ................................  ۱۲۰

آلات يا وسايل (Objects) ايجاد کننده تروماهاي مکانيکي ..........................  ۱۲۱

صدمات‌ ناشي‌ از خودزني ..................................................................  ۱۲۳

خودزني به قصد خودکشي .................................................................  ۱۲۵

وظيفه‌ پزشك‌ در برخورد با بيماران‌ ترومايي .............................................  ۱۲۶

نقش عكس‌برداري در تروماهاي مهم از جنبه پزشكي قانوني ....................  ۱۲۷

سيستم جبران خسارات جسمي در ايران .............................................  ۱۲۸

اهميت ثبت دقيق آثار جزيي تروما در پرونده از لحاظ جبران خسارت ............  ۱۳۲

تعيين كمي شدت تروما .....................................................................  ۱۳۴

نقص عضوي ....................................................................................  ۱۳۷

فصل هفتم: جراحات‌ نواحي مختلف بدن

آسيب‌هاي‌ سر .................................................................................  ۱۳۹

صدمات‌ ستون‌ فقرات .........................................................................  ۱۵۴

صدمات‌ قفسه‌ سينه .........................................................................  ۱۵۵

صدمات‌ شكمي ...............................................................................  ۱۵۷

بريدگي‌ها و جراحات‌ نافذ در گردن .........................................................  ۱۵۸

فصل هشتم: صدمات‌ حاصل‌ از اسلحه هاي‌ گرم‌ و انفجارات

انواع‌ سلاح‌هاي‌ گرم و جراحات حاصل از آن‌ها .........................................  ۱۶۰

الف ) تفنگ‌هاي‌ ساچمه‌ زني‌ (بدون‌ خان‌) .............................................  ۱۶۰

جراحات‌ حاصل‌ از تفنگ‌هاي‌ بدون‌ خان ..................................................  ۱۶۲

ب ) تفنگ‌هاي‌ خان‌ دار ......................................................................  ۱۶۹

جراحات‌ حاصل‌ از تفنگ‌هاي خان‌ دار .....................................................  ۱۷۲

گلوله‌هاي‌ پلاستيكي‌ و لاستيكي‌، تفنگ‌هاي‌ مخصوص‌ كشتن‌

حيوانات‌ و تفنگ‌هاي‌ صنعتي .............................................................................................  ۱۷۷

افتراق حادثه، خودكشي‌ و قتل‌ در موارد مرگ ناشي از سلاح‌هاي گرم .........  ۱۷۷

وظيفه‌ پزشك‌  در جراحات‌ و مرگ‌ ناشي‌ از اسلحه‌ گرم .............................  ۱۷۹

انفجارات .........................................................................................  ۱۸۰

فصل نهم: صدمات‌ ناشي‌ از حوادث‌ وسائل‌ نقليه

صدمات‌ جاده‌ اي ...............................................................................  ۱۸۳

صدمات در موتورسيكلت سواران و دوچرخه سواران .................................  ۱۹۰

معاينه پزشكي در تصادفات اتومبيل ......................................................  ۱۹۱

صدمات ناشي از راه‌آهن ....................................................................  ۱۹۲

حوادث هواپيما .................................................................................  ۱۹۲

حوادث دسته جمعي و وظيفه پزشك ....................................................  ۱۹۳

فصل دهم: آسفيكسي‌ و اعمال‌ فشار بر گردن‌ و قفسه‌ سينه

سوفوكاسيون ..................................................................................  ۱۹۹

چوكينگ .........................................................................................  ۲۰۲

فشار بر روي‌ گردن ............................................................................  ۲۰۴

استرانگولاسيون‌ با دست ...................................................................  ۲۰۶

استرانگولاسيون‌ با ليگاتور ..................................................................  ۲۰۹

دارآويختگي .....................................................................................  ۲۱۲

آسفيكسي‌ جنسي‌ (اعمال‌ مازوخيستي ) ............................................  ۲۱۵

آسفيكسي‌ تروماتيك .........................................................................  ۲۱۵

فصل يازدهم: غرق‌شدگي‌ و غوطه‌وري

آثار غوطه وري‌ در آب .........................................................................  ۲۲۰

غرق‌ شدگي ....................................................................................  ۲۲۲

فصل دوازدهم: عوارض‌ تروما

خونريزي .........................................................................................  ۲۲۹

عفونت ...........................................................................................  ۲۳۱

آمبولي ها .......................................................................................  ۲۳۱

سندرم‌ زجر تنفسي‌ بالغين(ARDS) ......................................................  ۲۳۶

انعقاد داخل‌ عروقي‌ منتشر  (DIC) ........................................................  ۲۳۷

نارسايي‌ كليه ها‌ به‌دنبال‌ تروما ............................................................  ۲۳۷

خونريزي‌ غدد فوق‌ كليوي ...................................................................  ۲۳۸

فصل سيزدهم:  مرگ‌هاي‌ غيرمنتظره‌ و ناگهاني‌ به علل‌ طبيعي

علل‌ مرگ‌هاي‌ ناگهاني‌ و غير منتظره ....................................................  ۲۴۰

سيستم‌ قلبي‌- عروقي ......................................................................  ۲۴۰

سيستم‌ تنفسي .............................................................................  ۲۵۱

سيستم‌ گوارشي ............................................................................  ۲۵۱

بيماري‌هاي‌ زنان ...............................................................................  ۲۵۲

مرگ‌ به‌ علت‌ آسم‌ و اپي لپسي ..........................................................  ۲۵۲

مرگ ناگهاني غيرمنتظره حين يا بلافاصله بعد از نزاع و درگيري شديد ..........  ۲۵۲

ارتباط‌ تروما و بيماري .........................................................................  ۲۵۴

فصل چهاردهم: بارداري‌ و سقط

بارداري ...........................................................................................  ۲۵۹

سقط .............................................................................................  ۲۶۲

انواع سقط جنين از نظر پزشكي قانوني ................................................  ۲۶۲

ختم‌ بارداري قانوني ..........................................................................  ۲۶۹

سقط تروماتيك .................................................................................  ۲۷۴

تخمين زمان مرگ جنين در داخل رحم (IUFD) تا زمان زايمان .....................  ۲۷۵

تخمين‌ سن جنين‌ يا نوزاد ..................................................................  ۲۷۷

سقط خودبه‌خودي ............................................................................  ۲۸۰

مرگ‌هاي مرتبط با بارداري و زايمان .......................................................  ۲۸۰

فصل پانزدهم: مرگ‌ و تروماهاي‌ دوره‌ نوزادي، شيرخواري و كودكي

مرده‌ زايي .......................................................................................  ۲۸۱

نکاتي در مورد صدور گواهي هاي مرده زايي و فوت نوزاد ...........................  ۲۸۲

موارد قانوني و اخلاقي در صدور گواهي ولادت ........................................  ۲۸۳

نوزادكشي ......................................................................................  ۲۸۸

سندرم‌ کودک‌ آزاري ...........................................................................  ۲۹۱

سندرم‌ مرگ‌ ناگهاني‌ شيرخواران .........................................................  ۳۰۱

فصل شانزدهم: مسايل جنسي در پزشكي قانوني

الف- هايمن و Virginity ....................................................................... ۳۰۵

انواع هايمن .....................................................................................  ۳۰۶

پارگي هايمن ...................................................................................  ۳۰۷

نحوه معاينه هايمن ...........................................................................  ۳۱۰

توجه به چند نكته‌ مهم‌ در معاينه‌ زنان ...................................................  ۳۱۱

تعيين‌ زمان‌ پارگي‌ هايمن ...................................................................  ۳۱۲

ترميم‌ پارگي‌ هايمن ..........................................................................  ۳۱۲

ترميم هايمن از نظر قانون ...................................................................  ۳۱۳

گواهي هاي هايمن ..........................................................................  ۳۱۳

توجهات اخلاقي و قانوني در معاينات هايمن در مطب ...............................  ۳۱۳

نحوه صدور گواهي سلامت هايمن در مطب ...........................................  ۳۱۴

ب- اعمال منافي عفت ......................................................................  ۳۱۶

اعمال منافي عفتي که منجر به Penile penetration در واژن يا anus شود

 و با رضايت طرفين باشد ...................................................................................................   ۳۱۸

تجاوزات جنسي در جنس مؤنث ..........................................................  ۳۱۹

آثار اعمال نيروي فيزيكي توسط مهاجم بر روي بدن قرباني در تجاوزات جنسي

در جنس مؤنث .................................................................................................................  ۳۱۹

اثبات Penile penetration در موارد تجاوزات جنسي در جنس مؤنث ............  ۳۲۲

تشخيص هويت فرد مهاجم در تجاوزات جنسي بر روي جنس مؤنث ............  ۳۲۳

معاينه فرد متهم به تجاوز جنسي در معاينات پزشكي قانوني ....................  ۳۲۵

اعمال منافي عفت بدون Penile penetration در واژن يا anus و بدون

رضايت طرف مقابل ............................................................................  ۳۲۶

نحوه مواجهه با موارد Sexual Assault در مراكز درماني .............................  ۳۲۷

مقاربت آنال .....................................................................................  ۳۳۱

مقاربت آنال در موارد مزمن .................................................................  ۳۳۲

ج- انحرافات‌ جنسي ..........................................................................  ۳۳۳

د- ترانس سکسواليسم .....................................................................  ۳۳۶

ه- اختلال erection  يا ناتواني جنسي در مردان - عِنَن .............................  ۳۳۷

فصل هفدهم: اهمال، گرسنگي و شكنجه

روش‌هاي‌ آزار جسمي ................................................................................  ۳۴۲

فصل‌ هجدهم: آسيب‌هاي‌ ناشي‌ از عوامل فيزيكي ( گرما، سرما و الكتريسيته)

آسيب‌هاي‌  ناشي‌ از گرما ..................................................................  ۳۴۵

سوختگي‌ با مايعات ..........................................................................  ۳۴۵

سوختگي خشك ..............................................................................  ۳۴۶

نماي ظاهري اجساد سوخته ..............................................................  ۳۴۷

معاينه‌ اجساد سوخته .......................................................................  ۳۴۸

علل‌ مرگ‌ در سوختگي‌ها ...................................................................  ۳۵۰

آسيب‌هاي كاذب در اجساد سوخته ......................................................  ۳۵۱

آسيب‌هاي ناشي از سرما و هيپوترمي .................................................  ۳۵۲

آثار هيپوترمي ..................................................................................  ۳۵۳

آسيب‌هاي ناشي از جريان‌ الكتريسيته .................................................  ۳۵۵

ضايعات‌ الكتريكي ............................................................................... ۳۵۸

مرگ‌ در اثر صاعقه .............................................................................  ۳۶۱

فصل نوزدهم: مرگ در حين بازداشت توسط پليس و مرگ در زندان ....................  ۳۶۳

‌فصل بيستم: مرگ هاي مرتبط با اعمال جراحي و بيهوشي

مرگ‌هاي‌ مرتبط‌ با بيهوشي ................................................................. ۳۷۱

خطرات‌ بيحسي‌ موضعي‌ و اپيدورال ......................................................  ۳۷۳

هيپرترمي‌ بدخيم ..............................................................................  ۳۷۴

فصل بيست و يكم: دندانپزشكي‌ قانوني

تاريخچه‌ دندانپزشكي ........................................................................  ۳۷۷

تعيين‌ هويت در اجساد ......................................................................  ۳۷۸

تعيين‌ نژاد از روي‌ دندان‌ها ...................................................................  ۳۸۰

تعيين‌ جنس از روي دندان‌ها ...............................................................  ۳۸۱

تخمين‌ سن‌ از روي‌ دندان‌ها ................................................................  ۳۸۱

معاينه آثار‌ گازگرفتگي ........................................................................  ۳۸۵

معاينه، تعيين‌ و ارزيابي‌ صدمات‌ وارده‌ به‌ دندان‌ها، فك‌ها و بافت‌ نرم‌ دهان ....  ۳۸۹

گواهي نويسي باليني در دندانپزشکي قانوني جهت مراجع قضائي ............  ۳۹۱

تشخيص دندان افتاده از دندان اكستراكت شده .......................................  ۳۹۶

دندان در اسيد مانده .........................................................................  ۳۹۶

دندان سوخته ..................................................................................  ۳۹۷

تأثير برخي از مشاغل‌ بر روي دندان‌ها ...................................................  ۳۹۷

فصل بيست و دوم: مسائل رايج در روانپزشكي قانوني در ايران

بيماري‌ها و اختلالات رواني رافع مسئوليت کيفري ...................................  ۳۹۹

پسيکوز ..........................................................................................  ۴۰۰

نوروز ..............................................................................................  ۴۰۱

تعريف جنون و طبقه بندي آن در علم حقوق و شرع مقدس اسلام ..............  ۴۰۲

تطبيق اختلالات رواني در روانپزشكي با مفهوم جنون در علم حقوق ...........  ۴۰۲

اختلالات شخصيت ............................................................................. ۴۰۵

محجوريت .......................................................................................  ۴۰۶

تعيين ميزان خطرناك بودن ..................................................................  ۴۰۸

اظهار نظر راجع به مسائل مربوطه در حقوق مدني ..................................  ۴۰۹

فصل‌ بيست‌ و سوم: اصول جهاني اخلاق‌ پزشكي

وظايف‌ كلي‌ اخلاقي پزشكان ...............................................................  ۴۱۵

وظايف اخلاقي پزشكان‌ نسبت‌ به‌ بيماران ..............................................  ۴۱۶

وظايف‌ اخلاقي پزشكان‌ نسبت‌ به‌ يكديگر ...............................................  ۴۱۶

اخلاق‌  پزشكي‌ در طبابت ...................................................................  ۴۱۷

حفظ‌ اسرار پزشكي ..........................................................................  ۴۱۸

رضايت‌ و برائت در اقدامات تشخيصي و درماني بر اساس ملاحظات اخلاقي و

قانوني در ايران ..................................................................................................................  ۴۲۱

انواع رضايت و برائت ..........................................................................  ۴۲۲

رضايت و برائت در موارد اورژانس ..........................................................  ۴۲۳

اخذ رضايت جهت صدور گواهي فوت .....................................................  ۴۲۳

يوتانازي ..........................................................................................  ۴۲۸

فصل بيست و چهارم: گواهي‌هاي پزشكي

گواهي‌هاي معمولي .........................................................................  ۴۳۱

گواهي‌هاي رسمي ..........................................................................  ۴۳۲

فصل‌ بيست‌ و پنجم: خطاها، قصور، تخلفات و جرايم پزشكي

خطاهاي‌ پزشكي .............................................................................  ۴۳۳

قصور پزشكي ..................................................................................  ۴۳۵

انواع قصور پزشکي ...........................................................................  ۴۴۱

تخلفات صنفي و حرفه‌اي شاغلين حرفه‌هاي پزشكي و وابسته .................  ۴۴۴

جرايم پزشكي و دارويي .....................................................................  ۴۵۲

راهکارهاي پيشنهادي جهت کاهش نارضايتي و طرح شکايت از پزشکان ......  ۴۵۳

چگونه با بيمار يا همراهان آژيته برخورد کنيم؟ ........................................  ۴۵۴

اهميت مستندسازي (Documentation) دقيق و کامل اقدامات انجام شده

 تشخيصي و درماني در دعاوي قصور پزشکي ........................................  ۴۵۵

مراجع اظهار نظر كننده در خصوص قصور و خطاهاي پزشكي ......................  ۴۵۶

اهميت بيمه مسئوليت حرفه‌اي پزشكان ...............................................  ۴۵۷

منشور حقوق بيمار ..........................................................................  ۴۵۹

فهرست منابع .......................................................................................   ۴۶۱

اطلس رنگي كتاب ..................................................................................  ۴۶۵