پيشگفتار ...................................................................................................  13

فصل اول: كليات

پزشکي قانوني ..................................................................................  15

تاريخچه مختصري از پزشکي قانوني نوين در ايران .....................................  15

آشنايي با سازمان پزشکي قانوني کشور ...............................................  19

پزشكي‌ قانوني‌ در دانشگاه‌ها ...............................................................  22

همکاري مستقيم و غير مستقيم پزشکان با مراجع و محاکم قضايي جهت اظهار نظر و کارشناسي پزشکي به عنوان اهل خبره    22

فصل‌ دوم: جنبه‌هاي‌ مرگ‌ از ديدگاه‌ پزشكي

ماهيت‌ و تعاريف‌ مرگ ..........................................................................  25

حيات معلق ......................................................................................  26

پديده لازاروس ....................................................................................  26

مرگ‌ سوماتيك ...................................................................................  27

مرگ‌ سلولي .....................................................................................  27

مرگ مغزي ........................................................................................  27

پيوند بافت‌ها و اعضاء ..........................................................................  30

انواع مرگ از ديدگاه پزشكي قانوني .......................................................  31

گواهي‌ فوت ......................................................................................  32

علت، مكانيسم، تابلو و‌ نحوه وقوع فوت و علل مشاركت كننده در آن ............  32

صدور گواهي فوت ...............................................................................  34

تحقيقات‌ قضايي در هنگام‌ مرگ ............................................................  40

مواردي از مرگ‌ها كه در ايران بايد به پزشكي قانوني ارجاع گردند .................  41

كالبد گشائي‌ (اتوپسي) ......................................................................  43

اتوپسي‌ سفيد ..................................................................................  45

نبش‌ قبر ...........................................................................................  46

فصل سوم: تغييرات‌ پس‌ از مرگ

تغييرات‌ زودرس‌ پس‌ از مرگ ..................................................................  47

جمود نعشي .....................................................................................  48

هيپوستاز بعد از مرگ ..........................................................................  51

افتراق‌ بين‌ هيپوستاز و كبودي در اجساد.................................................. 54

سرد شدن‌ جسد پس‌ از مرگ................................................................ 55

تخمين‌ زمان‌ مرگ‌ با استفاده‌ از دماي‌ بدن ...............................................  57

ساير روش‌ هاي‌ تخمين‌ زمان‌ مرگ .........................................................  60

گنديدگي‌ جسد پس‌ از مرگ .................................................................  62

فساد نعشي .....................................................................................  62

موميائي‌ شدن ..................................................................................  65

اديپوسر ............................................................................................  66

تغييرات‌ پس‌ از مرگ‌ در اجساد مانده در آب و دفن شدگان ...........................  67

اسكلتي‌ شدن ..................................................................................  68

صدمات‌ و ضايعات‌ پس‌ از مرگ ...............................................................  69

فصل چهارم: تعيين هويت

مشخصات‌ مرفولوژيك ..........................................................................  72

اثر انگشت ........................................................................................  75

شناسائي‌ بوسيله‌ دندان‌ها ..................................................................  76

خالكوبي‌ها .......................................................................................  78

شناسائي‌ بقاياي‌ فاسد يا اسكلتي‌ شده‌ جسد .......................................  79

بازسازي‌ شكل صورت از روي‌ جمجمه .....................................................  85

فصل‌ پنجم: لكه‌هاي‌ خون‌، گروه‌هاي‌ خوني‌،  DNA ، HLA و نقش‌ آن‌ها در تشخيص‌ هويت

لكه‌هاي‌ خون ...................................................................................... 87

تست‌هاي تشخيصي خون ...................................................................  89

گونه‌ (Species) خون ...........................................................................  90

فرديت (Individuality)‌ خون ...................................................................  90

وراثت‌ گروه‌هاي‌ خوني .........................................................................  91

شناسائي‌ به‌وسيله‌ پروفايل‌  DNA ........................................................... 93

نمونه‌ هاي‌ لازم‌ براي‌ آزمايش‌ پروفايل‌  DNA ..............................................  94

تشخيص نسبت پدر و فرزندي با استفاده از روش HLA ...............................  95

فصل‌ ششم:  تروماتولوژي پزشكي‌ قانوني و معاينه‌ آثار تروما

انواع تروما بر حسب نحوه حدوث ............................................................  98

تروماهاي مکانيکي .............................................................................  99

طبقه‌بندي‌ جراحات ظاهري .................................................................  100

خراشيدگي‌ها ..................................................................................  100

كبودي‌ها يا خونمردگي‌ها ...................................................................  103

پارگي‌ها يا لاسراسيون‌ها ..................................................................  107

بريدگي‌ها .......................................................................................  108

خصوصيات‌ جراحات نفوذي ايجاد شده توسط چاقو ...................................  111

نيروي‌ لازم‌ براي‌ ايجاد جراحت نفوذي توسط چاقو ....................................  115

صدمات‌ ناشي از ضربه مشت .............................................................  116

آثار ناشي‌ از گاز گرفتن ......................................................................  116

آثار ناشي‌ از ضربه‌ لگد .......................................................................  118

آسيب‌هاي‌ دفاعي ............................................................................  119

ميزان‌ فعاليت‌ و مدت‌ زنده‌ ماندن‌ پس‌ از ايراد جراحت ................................  120

آلات يا وسايل (Objects) ايجاد کننده تروماهاي مکانيکي ..........................  121

صدمات‌ ناشي‌ از خودزني ..................................................................  123

خودزني به قصد خودکشي .................................................................  125

وظيفه‌ پزشك‌ در برخورد با بيماران‌ ترومايي .............................................  126

نقش عكس‌برداري در تروماهاي مهم از جنبه پزشكي قانوني ....................  127

سيستم جبران خسارات جسمي در ايران .............................................  128

اهميت ثبت دقيق آثار جزيي تروما در پرونده از لحاظ جبران خسارت ............  132

تعيين كمي شدت تروما .....................................................................  134

نقص عضوي ....................................................................................  137

فصل هفتم: جراحات‌ نواحي مختلف بدن

آسيب‌هاي‌ سر .................................................................................  139

صدمات‌ ستون‌ فقرات .........................................................................  154

صدمات‌ قفسه‌ سينه .........................................................................  155

صدمات‌ شكمي ...............................................................................  157

بريدگي‌ها و جراحات‌ نافذ در گردن .........................................................  158

فصل هشتم: صدمات‌ حاصل‌ از اسلحه هاي‌ گرم‌ و انفجارات

انواع‌ سلاح‌هاي‌ گرم و جراحات حاصل از آن‌ها .........................................  160

الف ) تفنگ‌هاي‌ ساچمه‌ زني‌ (بدون‌ خان‌) .............................................  160

جراحات‌ حاصل‌ از تفنگ‌هاي‌ بدون‌ خان ..................................................  162

ب ) تفنگ‌هاي‌ خان‌ دار ......................................................................  169

جراحات‌ حاصل‌ از تفنگ‌هاي خان‌ دار .....................................................  172

گلوله‌هاي‌ پلاستيكي‌ و لاستيكي‌، تفنگ‌هاي‌ مخصوص‌ كشتن‌

حيوانات‌ و تفنگ‌هاي‌ صنعتي .............................................................................................  177

افتراق حادثه، خودكشي‌ و قتل‌ در موارد مرگ ناشي از سلاح‌هاي گرم .........  177

وظيفه‌ پزشك‌  در جراحات‌ و مرگ‌ ناشي‌ از اسلحه‌ گرم .............................  179

انفجارات .........................................................................................  180

فصل نهم: صدمات‌ ناشي‌ از حوادث‌ وسائل‌ نقليه

صدمات‌ جاده‌ اي ...............................................................................  183

صدمات در موتورسيكلت سواران و دوچرخه سواران .................................  190

معاينه پزشكي در تصادفات اتومبيل ......................................................  191

صدمات ناشي از راه‌آهن ....................................................................  192

حوادث هواپيما .................................................................................  192

حوادث دسته جمعي و وظيفه پزشك ....................................................  193

فصل دهم: آسفيكسي‌ و اعمال‌ فشار بر گردن‌ و قفسه‌ سينه

سوفوكاسيون ..................................................................................  199

چوكينگ .........................................................................................  202

فشار بر روي‌ گردن ............................................................................  204

استرانگولاسيون‌ با دست ...................................................................  206

استرانگولاسيون‌ با ليگاتور ..................................................................  209

دارآويختگي .....................................................................................  212

آسفيكسي‌ جنسي‌ (اعمال‌ مازوخيستي ) ............................................  215

آسفيكسي‌ تروماتيك .........................................................................  215

فصل يازدهم: غرق‌شدگي‌ و غوطه‌وري

آثار غوطه وري‌ در آب .........................................................................  220

غرق‌ شدگي ....................................................................................  222

فصل دوازدهم: عوارض‌ تروما

خونريزي .........................................................................................  229

عفونت ...........................................................................................  231

آمبولي ها .......................................................................................  231

سندرم‌ زجر تنفسي‌ بالغين(ARDS) ......................................................  236

انعقاد داخل‌ عروقي‌ منتشر  (DIC) ........................................................  237

نارسايي‌ كليه ها‌ به‌دنبال‌ تروما ............................................................  237

خونريزي‌ غدد فوق‌ كليوي ...................................................................  238

فصل سيزدهم:  مرگ‌هاي‌ غيرمنتظره‌ و ناگهاني‌ به علل‌ طبيعي

علل‌ مرگ‌هاي‌ ناگهاني‌ و غير منتظره ....................................................  240

سيستم‌ قلبي‌- عروقي ......................................................................  240

سيستم‌ تنفسي .............................................................................  251

سيستم‌ گوارشي ............................................................................  251

بيماري‌هاي‌ زنان ...............................................................................  252

مرگ‌ به‌ علت‌ آسم‌ و اپي لپسي ..........................................................  252

مرگ ناگهاني غيرمنتظره حين يا بلافاصله بعد از نزاع و درگيري شديد ..........  252

ارتباط‌ تروما و بيماري .........................................................................  254

فصل چهاردهم: بارداري‌ و سقط

بارداري ...........................................................................................  259

سقط .............................................................................................  262

انواع سقط جنين از نظر پزشكي قانوني ................................................  262

ختم‌ بارداري قانوني ..........................................................................  269

سقط تروماتيك .................................................................................  274

تخمين زمان مرگ جنين در داخل رحم (IUFD) تا زمان زايمان .....................  275

تخمين‌ سن جنين‌ يا نوزاد ..................................................................  277

سقط خودبه‌خودي ............................................................................  280

مرگ‌هاي مرتبط با بارداري و زايمان .......................................................  280

فصل پانزدهم: مرگ‌ و تروماهاي‌ دوره‌ نوزادي، شيرخواري و كودكي

مرده‌ زايي .......................................................................................  281

نکاتي در مورد صدور گواهي هاي مرده زايي و فوت نوزاد ...........................  282

موارد قانوني و اخلاقي در صدور گواهي ولادت ........................................  283

نوزادكشي ......................................................................................  288

سندرم‌ کودک‌ آزاري ...........................................................................  291

سندرم‌ مرگ‌ ناگهاني‌ شيرخواران .........................................................  301

فصل شانزدهم: مسايل جنسي در پزشكي قانوني

الف- هايمن و Virginity ....................................................................... 305

انواع هايمن .....................................................................................  306

پارگي هايمن ...................................................................................  307

نحوه معاينه هايمن ...........................................................................  310

توجه به چند نكته‌ مهم‌ در معاينه‌ زنان ...................................................  311

تعيين‌ زمان‌ پارگي‌ هايمن ...................................................................  312

ترميم‌ پارگي‌ هايمن ..........................................................................  312

ترميم هايمن از نظر قانون ...................................................................  313

گواهي هاي هايمن ..........................................................................  313

توجهات اخلاقي و قانوني در معاينات هايمن در مطب ...............................  313

نحوه صدور گواهي سلامت هايمن در مطب ...........................................  314

ب- اعمال منافي عفت ......................................................................  316

اعمال منافي عفتي که منجر به Penile penetration در واژن يا anus شود

 و با رضايت طرفين باشد ...................................................................................................   318

تجاوزات جنسي در جنس مؤنث ..........................................................  319

آثار اعمال نيروي فيزيكي توسط مهاجم بر روي بدن قرباني در تجاوزات جنسي

در جنس مؤنث .................................................................................................................  319

اثبات Penile penetration در موارد تجاوزات جنسي در جنس مؤنث ............  322

تشخيص هويت فرد مهاجم در تجاوزات جنسي بر روي جنس مؤنث ............  323

معاينه فرد متهم به تجاوز جنسي در معاينات پزشكي قانوني ....................  325

اعمال منافي عفت بدون Penile penetration در واژن يا anus و بدون

رضايت طرف مقابل ............................................................................  326

نحوه مواجهه با موارد Sexual Assault در مراكز درماني .............................  327

مقاربت آنال .....................................................................................  331

مقاربت آنال در موارد مزمن .................................................................  332

ج- انحرافات‌ جنسي ..........................................................................  333

د- ترانس سکسواليسم .....................................................................  336

ه- اختلال erection  يا ناتواني جنسي در مردان - عِنَن .............................  337

فصل هفدهم: اهمال، گرسنگي و شكنجه

روش‌هاي‌ آزار جسمي ................................................................................  342

فصل‌ هجدهم: آسيب‌هاي‌ ناشي‌ از عوامل فيزيكي ( گرما، سرما و الكتريسيته)

آسيب‌هاي‌  ناشي‌ از گرما ..................................................................  345

سوختگي‌ با مايعات ..........................................................................  345

سوختگي خشك ..............................................................................  346

نماي ظاهري اجساد سوخته ..............................................................  347

معاينه‌ اجساد سوخته .......................................................................  348

علل‌ مرگ‌ در سوختگي‌ها ...................................................................  350

آسيب‌هاي كاذب در اجساد سوخته ......................................................  351

آسيب‌هاي ناشي از سرما و هيپوترمي .................................................  352

آثار هيپوترمي ..................................................................................  353

آسيب‌هاي ناشي از جريان‌ الكتريسيته .................................................  355

ضايعات‌ الكتريكي ............................................................................... 358

مرگ‌ در اثر صاعقه .............................................................................  361

فصل نوزدهم: مرگ در حين بازداشت توسط پليس و مرگ در زندان ....................  363

‌فصل بيستم: مرگ هاي مرتبط با اعمال جراحي و بيهوشي

مرگ‌هاي‌ مرتبط‌ با بيهوشي ................................................................. 371

خطرات‌ بيحسي‌ موضعي‌ و اپيدورال ......................................................  373

هيپرترمي‌ بدخيم ..............................................................................  374

فصل بيست و يكم: دندانپزشكي‌ قانوني

تاريخچه‌ دندانپزشكي ........................................................................  377

تعيين‌ هويت در اجساد ......................................................................  378

تعيين‌ نژاد از روي‌ دندان‌ها ...................................................................  380

تعيين‌ جنس از روي دندان‌ها ...............................................................  381

تخمين‌ سن‌ از روي‌ دندان‌ها ................................................................  381

معاينه آثار‌ گازگرفتگي ........................................................................  385

معاينه، تعيين‌ و ارزيابي‌ صدمات‌ وارده‌ به‌ دندان‌ها، فك‌ها و بافت‌ نرم‌ دهان ....  389

گواهي نويسي باليني در دندانپزشکي قانوني جهت مراجع قضائي ............  391

تشخيص دندان افتاده از دندان اكستراكت شده .......................................  396

دندان در اسيد مانده .........................................................................  396

دندان سوخته ..................................................................................  397

تأثير برخي از مشاغل‌ بر روي دندان‌ها ...................................................  397

فصل بيست و دوم: مسائل رايج در روانپزشكي قانوني در ايران

بيماري‌ها و اختلالات رواني رافع مسئوليت کيفري ...................................  399

پسيکوز ..........................................................................................  400

نوروز ..............................................................................................  401

تعريف جنون و طبقه بندي آن در علم حقوق و شرع مقدس اسلام ..............  402

تطبيق اختلالات رواني در روانپزشكي با مفهوم جنون در علم حقوق ...........  402

اختلالات شخصيت ............................................................................. 405

محجوريت .......................................................................................  406

تعيين ميزان خطرناك بودن ..................................................................  408

اظهار نظر راجع به مسائل مربوطه در حقوق مدني ..................................  409

فصل‌ بيست‌ و سوم: اصول جهاني اخلاق‌ پزشكي

وظايف‌ كلي‌ اخلاقي پزشكان ...............................................................  415

وظايف اخلاقي پزشكان‌ نسبت‌ به‌ بيماران ..............................................  416

وظايف‌ اخلاقي پزشكان‌ نسبت‌ به‌ يكديگر ...............................................  416

اخلاق‌  پزشكي‌ در طبابت ...................................................................  417

حفظ‌ اسرار پزشكي ..........................................................................  418

رضايت‌ و برائت در اقدامات تشخيصي و درماني بر اساس ملاحظات اخلاقي و

قانوني در ايران ..................................................................................................................  421

انواع رضايت و برائت ..........................................................................  422

رضايت و برائت در موارد اورژانس ..........................................................  423

اخذ رضايت جهت صدور گواهي فوت .....................................................  423

يوتانازي ..........................................................................................  428

فصل بيست و چهارم: گواهي‌هاي پزشكي

گواهي‌هاي معمولي .........................................................................  431

گواهي‌هاي رسمي ..........................................................................  432

فصل‌ بيست‌ و پنجم: خطاها، قصور، تخلفات و جرايم پزشكي

خطاهاي‌ پزشكي .............................................................................  433

قصور پزشكي ..................................................................................  435

انواع قصور پزشکي ...........................................................................  441

تخلفات صنفي و حرفه‌اي شاغلين حرفه‌هاي پزشكي و وابسته .................  444

جرايم پزشكي و دارويي .....................................................................  452

راهکارهاي پيشنهادي جهت کاهش نارضايتي و طرح شکايت از پزشکان ......  453

چگونه با بيمار يا همراهان آژيته برخورد کنيم؟ ........................................  454

اهميت مستندسازي (Documentation) دقيق و کامل اقدامات انجام شده

 تشخيصي و درماني در دعاوي قصور پزشکي ........................................  455

مراجع اظهار نظر كننده در خصوص قصور و خطاهاي پزشكي ......................  456

اهميت بيمه مسئوليت حرفه‌اي پزشكان ...............................................  457

منشور حقوق بيمار ..........................................................................  459

فهرست منابع .......................................................................................   461

اطلس رنگي كتاب ..................................................................................  465