فهرست علامت¬ها و اختصارات س‌

فصل اول: جایگاه مخازن گاز میعانی 1

1-1- عصر طلایی گاز 2

1-2- دسته¬بندی ذخایر هیدروکربوری 3

1-2-1- ذخایر اثبات شده 3

1-2-2- ذخایر محتمل 4

1-2-3- ذخایر ممکن 4

1-3- ذخایر نفت و گاز دنیا 5

1-3-1- ذخایر اثبات شدۀ نفت خام 5

1-3-2- ذخایر اثبات شدۀ گاز طبیعی 8

1-3-3- ذخایر اثبات شدۀ گاز طبیعی کشورهای اوپک 13

1-3-4- ذخایر اثبات شدۀ اوپک گازی 14

1-4- معروف¬ترین مخازن گازی کشورهای دنیا 14

1-4-1- مخازن گازی آمریکای شمالی 14

1-4-2- مخازن گازی آمریکای مرکزی و جنوبی 15

1-4-3- مخازن گازی اروپا 15

1-4-4- مخازن گازی خاورمیانه 17

1-4-5- مخازن گازی آفریقا 18

1-4-6- مخازن گازی آسیا - اقیانوسیه 19

1-5- تقسیم¬بندی مخازن هیدروکربوری 19

1-5-1- مخزن گاز خشک 22

1-5-2- مخزن گاز تر 22

1-5-3- مخزن گاز میعانی 23

1-5-4- مخزن نفت فرار 25

1-5-5- مخزن نفت سیاه 26

1-6- اهمیت مهندسی مخازن گاز میعانی 27

1-6-1- مخازن گاز میعانی بزرگ 28

فصل دوم: رفتار فازی مخازن گاز میعانی 31

2-1- سیال مخازن هیدروکربوری 32

2-2- نمودار فازی مخازن گاز میعانی 33

2-3- مقدار مایع ترک شده 35

2-4- شناخت سیال مخزن گاز میعانی 36

2-5- مدل¬سازی سیال گاز میعانی با مخلوط دوتایی 37

2-6- نمونه¬گیری سیال مخزن 37

2-6-1- نمونه¬گیری درون¬چاهی 38

2-6-2- نمونه¬گیری سطحی 39

2-6-3- نمونه¬های شاخص 39

2-7- ضریب انحراف از حالت ایده¬آل (z) 40

2-8- آزمایش¬های PVT 41

2-8-1- ترکیب مجدد نمونۀ تفکیک¬گر 41

2-8-2- آزمایش انبساط در ترکیب ثابت (CCE) 42

2-8-3- آزمایش تخليه در حجم ثابت (CVD) 46

2-9- معادلۀ حالت 49

2-9-1- تغییرات ترکیب (+7C) در طول تخلیه 51

2-10- تنش سطحی 55

2-10-1- اندازه¬گیری تنش سطحی 56

2-11- فشار نقطۀ شبنم 60

2-12- گرانروی میعانات 60

2-13- گرانروی گاز 60

2-14- چگالی گاز و میعانات 61

2-15- ضریب حجمی سازند گاز 62

فصل سوم: نواحی جریان اطراف چاه 65

3-1- تقسیم¬بندی دو ناحیه¬ای جریان 65

3-2- تقسیم¬بندی سه ناحیه¬ای جریان 66

3-2-1- ناحیۀ 1 67

3-2-2- ناحیۀ 2 68

3-2-3- ناحیۀ 3 70

3-2-4- وجود همزمان نواحی جریانی 70

3-3- انسداد میعانی 71

3-4- نفوذپذیری نسبی گاز و میعانات 71

3-5- اثر اینرسی 72

3-5-1- اندازه¬گیری ضریب β 74

3-6- اثر کوپلینگ مثبت 76

3-7- تقابل اینرسی و کوپلینگ مثبت 76

3-8- رابطۀ کلی نفوذپذیری نسبی 78

3-9- اثر عدد مویینگی 82

3-9-1- محاسبۀ عدد مویینگی 83

3-9-2- تخمین عدد مویینگی پایه 84

3-9-3- اثر عدد مویینگی بر اشباع باقی¬مانده 87

3-9-4- اثر عدد مویینگی بر منحنی¬های نفوذپذیری نسبی 88

3-9-5- عدد مویینگی در مرز ناحیه¬های 2 و 3 90

3-10- تقسیم¬بندی چهار ناحیه¬ای جریان 91

3-11- پارامترهای مؤثر بر شعاع نواحی مختلف 95

3-11-1- تأثیر نفوذپذیری سنگ مخزن 95

3-11-2- تأثیر تخلخل سنگ مخزن 96

3-11-3- تأثیر ضخامت مخزن 97

3-11-4- تأثیر ضریب پوسته 97

3-11-5- تولید تجمعی گاز 98

3-11-6- تأثیر فشار اولیۀ مخزن 99

3-11-7- تأثیر پارامترهای وابسته به فشار 99

فصل چهارم: جریان سیال گاز میعانی در محیط متخلخل 103

4-1- پیچیدگی جریان در محیط متخلخل 103

4-2- ترشوندگی 104

4-2-1- دسته¬بندی سنگ مخزن بر اساس ترشوندگی 106

4-3- معادلۀ Laplace 107

4-4- پدیدۀ Snap-off 108

4-4-1- Snap-off در فرآیند ریزش 108

4-4-2- Snap-off در آشام 109

4-5- تغییر ترشوندگی 111

4-6- اثر نیروی¬های مویینگی و گرانشی بر پروفایل میان¬رویه 115

4-7- مدل ریاضی جریان چندفازی 118

4-8- مکانیزم رسوب و جریان میعانات 118

4-8-1- جدایش فازی 120

4-8-2- آزمایش¬های جریان 121

4-8-3- ترشوندگی مخلوط 123

فصل پنجم: نیروهای اصلی در اطراف چاه 127

5-1- نیروهای اساسی اطراف چاه¬ها 128

5-1-1- نیروی گرانرو 128

5-1-2- نیروی مویینه 128

5-1-3- نیروی گرانشی 128

5-1-4- نیروی اینرسی 129

5-2- نسبت نیروها 129

5-2-1- نسبت نیروهای گرانرو و مویینه 129

5-2-2- نسبت نیروهای گرانشی و مویینه 130

5-2-3- نسبت نیروهای گرانرو و گرانشی 132

5-2-4- نسبت نیروهای اینرسی و گرانرو 132

5-3- بررسی اهمیت نسبی نیروها 135

5-3-1- محاسبۀ اعداد بدون¬بعد 135

5-3-2- محاسبۀ نسبت کمی نیروها 139

5-3-3- ناحیۀ اهمیت هر یک از نیروها 142

5-3-4- مقایسۀ اهمیت نیروها در چاه¬های عمودی، انحرافی و افقی 143

5-4- نفوذپذیری مؤثر گاز از نقطه نظر نیروها 144

فصل ششم: مبانی چاه¬آزمايي در مخازن گاز ميعاني 153

6-1- طراحی و اجرای تست¬های چاه¬آزمایی 153

6-1-1- تست¬های فشار گذرا 154

6-1-2- تست¬های قابلیت تحویل¬دهی 159

6-1-3- ملاحظات کلی در طراحی چاه¬آزمایی 161

6-2- رفتار افت فشار 163

6-2-1- آنالیز Horner 166

6-2-2- اثر ضریب پوسته 167

6-3- تغییر ترکیب اجزا گاز مخزن 169

6-4- شبه¬فشار تک¬فازی 172

6-4-1- روابط گاز حقیقی 173

6-4-2- تشابه با گاز تک¬فازی و مدل مرکب شعاعی 175

6-5- شبه¬فشار دوفازی 176

6-5-1- شبه¬فشار سه ناحیه¬ای برای تست¬های افت فشار 178

6-5-2- شبه¬فشار سه ناحیه¬ای برای تست¬های ساخت فشار 182

6-5-3- مقایسۀ روش¬های محاسبۀ شبه¬فشار 183

6-6- تفسیر نتایج چاه¬آزمایی در مخازن گاز میعانی 191

6-6-1- شباهت و تفاوت با مخزن نفت فرار 191

6-6-2- آنالیز نتایج با مشابهت سازی 193

6-6-3- توزیع فشار در حالت چاه بسته 197

6-6-4- محاسبۀ ضریب پوسته 199

6-7- اندازۀ منطقۀ دوفازی 200

6-8- تست¬های قابلیت تحویل¬دهی در چاه¬های گازی 201

6-8-1- تست فشار بازگشتی 202

6-8-2- تست متوازن 203

6-8-3- تست متوازن اصلاح¬شده 205

6-9- آنالیز تست¬های قابلیت تحویل¬دهی چاه گازی 206

6-9-1- روش تجربی 206

6-9-2- روش تئوری 209

فصل هفتم: عملکرد چاه¬ها در مخازن گاز میعانی 223

7-1- عملکرد چاه¬های گازی عمودی 224

7-1-1- جریان گاز تحت شرایط جریان آرام 225

7-1-2- جریان گاز تحت شرایط جریان آشفته 229

7-2- روابط جریان چاه¬های افقی 232

7-2-1- روش  Renardو Dupuy 233

7-2-2- روش Boriso 233

7-2-3- روش Joshi 234

7-3- عملکرد چاه¬های گازی افقی 234

7-4- عملکرد چاه¬های انحرافی 237

7-5- مقایسۀ عملکرد چاه¬های عمودی، انحرافی و افقی 238

7-5-1- تشکیل میعانات 239

7-5-2- شاخص بهره¬دهی 240

فصل هشتم: روش¬های مبتنی بر موازنۀ مواد 245

8-1- موازنۀ مواد در مخازن گازی 247

8-1-1- موازنۀ مواد در مخازن گاز خشک 250

8-1-2- موازنۀ مواد در مخازن گاز میعانی 253

8-1-3- ضریب بازیافت در مخازن گازی 254

8-1-4- ذخیره¬سازی زیرزمینی گاز 255

8-2- روش Fevang و Whitson 263

8-2-1- محاسبۀ شبه¬فشار 265

8-3- روش مهندسی Mott 266

8-3-1- محاسبات بهره¬دهی چاه 267

8-3-2- مدل موازنۀ مواد 267

8-3-3- محاسبۀ جریانی چاه 269

8-3-4- انتگرال شبه¬فشار 269

8-3-5- اهمیت و محاسبۀ CGR جریانی در ناحیۀ 1 271

8-3-6- نوع و هندسۀ چاه 274

8-3-7- توزیع فشار اطراف چاه 274

8-3-8- صفحه گستردۀ بهره¬دهی چاه گاز میعانی 277

8-3-9- محاسبۀ شبه¬فشار و پروفایل¬های تولید 278

8-3-10- مقایسۀ صفحه گستردۀ بهره¬دهی چاه و شبیه¬سازی مخزن 280

8-4- روش Guehria 288

8-4-1- موازنۀ مواد 288

8-5- روش جامع Guehria 290

8-6- روش  Xiao و همکاران 294

8-6-1- روش جدید محاسبۀ اندازۀ ناحیۀ 1 296

فصل نهم: اصول شبیه¬سازی مخازن گاز میعانی 305

9-1- انواع روش¬های شبیه¬سازی 306

9-2- کاربردهای شبیه¬سازی 309

9-3- مدل¬سازی ترکیبی مخازن گاز میعانی 309

9-4- ساخت مدل PVT 310

9-4-1- مدل EOS 311

9-4-2- شکافتن جز سنگین 312

9-4-3- شبه¬جز (گروه¬بندی اجزا) 312

9-4-4- رگرسیون داده¬های PVT 313

9-5- ساخت مدل مخزن 314

9-5-1- داده¬های مورد نیاز برای شبیه¬سازی مخزن 315

9-5-2- در نظر گرفتن پدیده¬های نزدیک به دهانۀ چاه 318

9-6- اعتبارسنجی مدل 318

9-7- تفاوت شبیه¬سازی مخزن گاز میعانی با سایر مخازن 319

9-8- خلاصۀ مراحل شبیه¬سازی یک مخزن گاز میعانی 320

9-9- مدیریت مخزن 320

فصل دهم: آنالیز منحنی¬های کاهش تولید 335

10-1- دوره¬های تولید 336

10-2- مدل¬های کاهش تولید 339

10-3- کاهش نمایی(b="0" ) 340

10-4- کاهش هارمونیک (b="1" ) 343

10-5- کاهش هذلولوی ("0"<b<"1" ) 345

10-6- مکانیزم بازیافت و مقدار b 347

10-7- شناسایی نوع مدل کاهش 348

10-8- محاسبۀ EUR و گاز درجای اولیه 350

10-9- حد اقتصادی 352

10-10- منحنی کاهش تولید در حالت تولید با نرخ ثابت 359

10-11- سایر مدل¬ها 364

10-11-1- مدل Orstrand-Weng 364

10-11-2- روش T 365

فصل یازدهم: چالش¬های تولید از مخازن گاز ميعاني 367

11-1- روش¬های مؤثر در جلوگیری از تشکیل میعانات در مخزن 368

11-1-1- بازگردانی گاز هیدروکربوری خشک 368

11-1-2- تزریق گازهای غیرهیدروکربوری 369

11-1-3- تزریق آب 370

11-1-4- تزریق متناوب آب و گاز 370

11-2- روش¬های مؤثر در حذف یا کاهش تأثیر منفی تشکیل میعانات 372

11-2-1- ایجاد شکاف هیدرولیکی و اسیدکاری 372

11-2-2- حفاری چاه¬ها به¬صورت افقی یا انحرافی 373

11-2-3- تزریق حلال شیمیایی 374

11-2-4- تغییر ترشوندگی 374

11-2-5- فرازآوری مصنوعی 374

11-2-6- بستن چاه¬ها برای ساخت فشار 375

11-2-7- افزایش مقطعی نرخ تولید 375

11-3- سناریوهای مختلف تولید از مخازن گاز میعانی 376

11-3-1- محاسبات تولید تحت شرایط تخلیۀ طبیعی 376

11-4- ازدیاد برداشت از مخازن گاز میعانی با بازگردانی گاز خشک 378

11-4-1- هدف از بازگردانی گاز خشک 379

11-4-2- عوامل مؤثر در موفقیت بازگردانی گاز خشک 379

11-4-3- بازده بازگردانی 382

11-4-4- محاسبات تولید در حالت بازگردانی 384

11-4-5- عوامل اقتصادی در اجرای بازگردانی گاز 386

11-4-6- چند نمونه پروژۀ بازگردانی گاز در مقیاس میدانی 387

11-5- مطالعۀ موردی بررسی اثر بازگردانی گاز 387

11-5-1- سناریو 387

11-5-2- تأثیرات بازگردانی گاز 387

 واژه¬نامۀ انگلیسی به فارسی 403

  واژه¬نامۀ فارسی به انگلیسی 407