اسراف یکی از مسائل مهم در تعالیم عظیم قرآنی و دینی است. اسراف به­ گونه­‌ای تنگاتنگ با زندگی انسان پیوند دارد. از این ­روی در تعالیم دینی بدان توجهی بلیغ گردیده و ابعاد آن زمینه ­ها و پیامدهای آن نشان داده شده است. این موضوع را برای کتاب برگزیدم و دریافتن ابعاد آن و روشنگری بر حقیقت مفهوم اسراف حدود و زمینه­‌ها و عواقب آن کتاب‌های مختلف در تفسیر، حدیث و اقتصاد را در حد وسع به مطالعه نشستم.

انسان به­ عنوان عضوی از مجموعه عالم کائنات در گرو هماهنگی با قوانین نظام هستی است و خروج وی از مسیر کاروان هستی «فسق» و «فساد» و «خسران» را در پی خواهد داشت.

 سخن ناشر. 7

 1- مقدمه. 14

 2- بیان مسئله. 15

 3- اهمیت تحقیق.. 15

 4- اهداف تحقیق.. 15

 5- فرضیه‌های تحقیق.. 15

 6- روش تحقیق.. 16

 7- پیشینه تحقیق.. 16

 3- مالکیت... 34

 1-3- مالکیت مطلق از آنِ خداوند است. 35

 2-3- محدودیت‌های مالکیت و تصرف... 36

 1-2-3- محدودیت‎های اخلاقی.. 37

 2-2-3- محدودیت‎های قانونی (الزامی). 38

 3-3- حفظ مال و بهره‌گیری صحیح از آن.. 38

 1-3-3- اموال دنیا متعلق به تمام مردم است. 39

 انگیزه‌های مصرف.. 42

 1-4- انگیزه‌های مثبت مصرف.. 42

 1-1-4- حبّ خدا و طلب رضای او 42

 2-1-4- احسان و نیکوکاری.. 45

 2-4- انگیزه‌های منفی مصرف.. 47

 1-2-4- تفاخر و تکاثر. 47

 2-2-4- مصرف‌گرایی افراطی.. 49

 3-2-4- اتراف.. 51

 5- مصادیق اسراف در قرآن.. 56

 1-5- اسراف در امور مالی.. 56

 1-1-5- اسراف در انفاق.. 56

 1-1-1-5- روایاتی از معصومین(ع) در زمینة اسراف در انفاق.. 59

 2-1-5- اسراف در خوردنی‌ها، آشامیدنی‌ها و زینت‎ها 59

 1-2-1-5- احادیثی در زمینة اسراف در خوردن و آشامیدن.. 61

 2-2-1-5- نگاهی جامع به مسألة خوردن و آشامیدن.. 62

 3-2-1-5- «زینت» در قرآن.. 62

 4-2-1-5- غرق شدن در زینت عامل غفلت از یاد خدا 63

 5-2-1-5- محدودیت در لباس... 65

 6-2-1-5- محدودیت در مسکن.. 66

 7-2-1-5- وجوب ساده‌زیستی رهبران جامعة اسلامی.. 68

 3-1-5- اسراف در مال یتیم. 70

 1-3-1-5- ضرورت وجود قیّم یا ولیّ.. 73

 4-1-5- اسراف در مصرف و بخشش کشت و زرع. 73

 1-2-5- اسراف در مجازات و قصاص.... 75

 2-2-5- اسراف در عبادت.. 77

 1-2-2-5- اسراف در عبادت از نگاه روایات.. 80

 3-2-5- اسراف بر نفس.... 81

 4-2-5- تعصب و لجاجت بر اندیش‌های باطل و موهوم. 82

 2-4-2-5- تطیّر. 83

 5-2-5- اسراف در ارتکار به ظلم و تکبر. 85

 6-2-5- تجاوز از حد در ارتکاب به فواحش.... 87

 7-2-5- تجاوز از حدّ در اعراض، انکار، مجادله با آیات الهی.. 89

 1-7-2-5- پیشنهاد به آوردن معجزه 90

 2-7-2-5- ایمان نیاوردن مسرفان اثر مهری است که خدا بر دل‌های‌شان زد. 92

 6- آثار و پیامدهای اسراف... 94

 1-6- ضعف ایمان.. 95

 2-6- کفران نعمت... 96

 3-6- عذاب و بلاهای دنیوی.. 97

 4-6- فقر. 98

 5-6- فاصلة طبقاتی.. 99

 6-6- فساد و تباهی در زمین.. 100

 7-6- کیفر اخروی.. 102

 7-اعتدال و میانه‌روی.. 106

 1-7- گفتار مرحوم مولی احمد نراقی دربارة حد اعتدال.. 109

 1-1-7- عدالت فقهی با عدالت اخلاقی متفاوت است. 109

 2-7- واژة «قصد» در قرآن و احادیث... 110

 1-2-7- قصد در راه 110

 1-1-2-7- قصدالسبیل همان صراط مستقیم است. 111

 2-2-7- امت مقتصد. 112

 3-2-7- قصد در انفاق و نفقه. 114

 3-7- روایاتی از معصومین(ع) دربارة قصد و میانه‌روی.. 115

 4-7- اقتصاد و میانه‎روی در نهج‌البلاغه. 117

 8- نتیجه‌گیری.. 118

 9- پیشنهادات.. 118

 منابع.. 119