بخش خصوصی در ایران به دلایلی چون ساختار مالکیت نامتوازن و گسترش بیش از حد بخش دولتی، عدم ثبات قوانین و مقررات اقتصادی، فساد، عدم شفافیت،  فراهم نبودن محیط کسب و کار، عدم ثبات متغیرهای کلان اقتصادی،  فرسایش سرمایه­های اجتماعی و... در طول تاریخ اقتصادی کشور همواره ضعیف و کم رنگ مانده که نتیجه محتوم آن  وابستگی بیش از حد به دولت، فقدان خلاقیت و نوآوری قابل اعتناء، ناکارآمدی مزمن، ضعف در مدرن سازی و اکتفاء به کسب و کارهای سنتی و استفاده از شیوه های کهنه و منسوخ تجارت بوده است.

بر اساس گزارش­های رسمی بین المللی، بخش خصوصی در ایران نه به­عنوان مکمل دولت در اقتصاد (آن گونه که در اصل 44  قانون اساسی تصریح شده است)، بلکه به صورت رقیبی شکست­خورده و کاملاً رام و مطیع در دست دولت درآمده است که حتی در بسیاری از موارد اجباراً  تقصیرات و کوتاهی­ها از جانب دولت­ها به گردنش می­افتد و در این بین عملاً هیچ تریبونی برای دفاع از خود نیز در اختیار ندارد و به عبارت بهتر «همواره متهم است».

در این نوشتار، برآنیم تا ابتدا دلایل پیدایش و ضرورت وجود بخش خصوصی در اقتصاد را توضیح دهیم و سازوکارهای تعبیه شده در آن برای رفع مشکلات و خروج از تنگناها را از دیدگاه کارشناسی مورد بحث و بررسی موشکافانه قرار دهیم. آنگاه ضمن پرداختن به وضعیت فعلی اقتصاد کشور و بیان مشکلات ناشی ازحجیم بودن اقتصاد دولتی و کوچک ماندن بخش خصوصی و همچنین ارزیابی تلاش­هایی که در طول سه دهه اخیر برای خصوصی سازی صورت گرفته، دلایل تاریخی عقب­ماندگی بخش خصوصی در اقتصاد ایران را مورد واکاوی قرار دهیم. در ادامه به بیان راه­حل­های ممکن برای رهایی از وضعیت فعلی و حرکت به سوی تعامل هر چه بهتر و بیشتر دولت و بخش خصوصی پرداخته خواهد شد.

مقدمه ۹

فصل اول: معرفی و اهمیت موضوع

 معرفی بخش خصوصی ۱۴

 پیامدهای گسترش بیش از حد بخش دولتی در اقتصاد ۱۷

 شاخص‌های اندازه‌گیری میزان دخالت دولت در اقتصاد ۱۷

انواع تورم از دیدگاه اقتصاد کلان 24

انواع تورم در اقتصاد از نظر منشا 25

تعریف و خاستگاه تورم ساختاری 41

 حذف ارز ترجیحی و ابعاد اقتصادی آن ۴۹

تاثیر ابعاد مختلف توسعه مالی بر رونق بخش خصوصی 70

افزایش مالکیت دولتی بر فعالیت‌های بخش خصوصی ۸۱

 شاخص‌های اندازه‌گیری بهره‌وری کل عوامل تولید 92

رابطه اعتماد و رشد اقتصادی ۱۱۱

رابطه مالکیت دولتی و توسعه ۱۱۲

رابطه بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری خارجی ۱۱۷

عمده دلایل اقتصادی شکست دولت در مقابل بازار ۱۲۰

بررسی مزیت‌های نسبی محصولات کشاورزی ۱۲۶

نتایج توجه به قانون مزیت‌های نسبی ۱۳۷

بررسی و تعیین مزیت نسبی سه محصول انار برنج و ذرت دانه‌ای ۱۷۶

فصل دوم: بررسی عوامل تضعیف بخش خصوصی در ایران

 مقدمه ۲۳۰

 زمینه‌های پیدایش بخش خصوصی ۲۳۰

تحریف قیمت‌ها بازی دو سرباخت ۲۴۲

دلایل تاریخی -اقتصادی ضعف بخش خصوصی در ایران ۲۴۶

 بررسی علل اقتصادی- اجتماعی ضعیف ماندن بخش خصوصی در ایران ۲۴۷

تاثیر رانت نفت خام در تضعیف بخش خصوصی ۲۵۱

بررسی تاثیر عدم وجود طبقات اجتماعی در ایران ۲۵۲

دلایل تضعیف بخش خصوصی پس از مشروطیت ۲۶۶

فراهم شدن زمینه پیدایش دولت تمامیت خواه به لحاظ اقتصادی ۲۷۸

فصل سوم :خصوصی‌سازی در ایران

 مقدمه ۲۸۴

فرایند خصوصی‌سازی در ایران ۲۸۴

 زمینه تعریف و تعیین حدود بخش خصوصی ۲۸۸

بررسی روند خصوصی‌سازی در جهان ۲۸۸

مفهوم اقتصاد خصوصی ۲۹۰

روش‌های انجام خصوصی‌سازی ۲۹۳

اقبال کشورها به سمت خصوصی‌سازی ۲۹۳

عوامل موثر بر سیاست خصوصی‌سازی ۳۰۴

رابطه آزادسازی و خصوصی‌سازی ۳۰۶

سخن پایانی ۳۱۲

منابع ۳۱۶

پیوست‌ها ۳۱۹