کتاب پیش رو، دستاوردی از تجربه ی سال‌ها کار در زمینه ی مشکلات یادگیری است. در این کتاب سعی شده تا نه تنها به بررسی مشکلات و دشواری‌های شناخته شده آنان از روزنه دید کارشناسان و نظریه پردازانی که رویکرد آسیب- محور دارند، بپردازد، بلکه با معرفی رویکردهای نوین تفاوت- محور مانند" نظریه چندگونگی عصب‌شناختی و دیویس"، خوانندگان را با نگاه متفاوت به این چالش‌ها نیز آشنا کند. مفهوم چندگونگی عصب‌شناختی، رویکردی نوین به یادگیری و ناتوانی را پدید آورده است که رفته رفته به یک جنبش جهانی حقوق مدنی تبدیل شده است. در این جنبش، نارسایی‌های یادگیری، اوتیسم و سایرگونه‌های عصب- شناختی دیگر را به عنوان یک تنوع طبیعی در انسان‌ها و به جای آسیب و اختلال، آن را یک تفاوت می‌انگارد. دیویس، نیز نارسایی‌های این کودکان را به وجود ا‌ستعدادهای ویژه و منحصر به فرد آنها نسبت می‌دهد و آن را نوعی موهبت و توانایی فطری قلمداد می‌کند.

از دیگر ویژگی‌های کتاب، بررسی مشکلات دسته بسیار ویژه‌ای از دانش آموزان است که تیزهوشی و نارسایی‌های یادگیری را همزمان دارند. 

پیشگفتار       15

گفتار 1: آشنایی با ناتوانی‌های یادگیری ویژه           19

مقدمه      19

1-1. مفهومشناسی و تعریف‌های گوناگون از نارسایی‌های یادگیری ویژه      23

1-1-1. تعریف‌های ناتوانی‌های یادگیری ویژه 24

1-2. ویژگیهای افراد با ناتوانی‌های یادگیری ویژه 29

1-2-1. ناهمخوانی توانایی-پیشرفت 29

1-2-2. اختلالهای توجه 30

1-2-3. مشکلات ادراکی و پردازش اطلاعات 31

1-2-4. مشکلات زبان شفاهی 31

1-2-5. مشکلات خواندن 31

1-2-6. مشکلات حساب 31

1-2-7. مشکلات زبان نوشتاری 32

1-2-8. تواناییهای حرکتی اندک 32

1-3. ناتوانی در ایجاد و تغییر راهبردهای شناختی برای یادگیری 32

1-3-1. رفتار نامناسب اجتماعی 33

1-4. چکیدهای از مشکلات افراد با نارسایی‌های یادگیری ویژه 33

1-5. سیرتاریخی شناسایی و پژوهش در زمینه‌ی ناتوانی‌های یادگیری 35

1-5-1. دورهی پژوهش‌های بنیادین مغز (سالهای 1800 تا 1930) 35

1-5-2. دوره‌ی گذار، بررسی‌های بالینی کودکان (دهه‌های 1930 تا 1960) 37

1-5-3. دوره‌ی یکپارچه سازی، گسترش سریع برنامههای تحصیلی (دهه‌های 1960 تا 1980) 37

1-5-4. دوره‌ی معاصر، ظهور جهتگیریها (از دهه‌ی 1980 تاکنون) 38

1-6. همهگیرشناسی ناتوانی‌های یادگیری 39

گفتار 2: سببشناسی و نظریه‌های نارسایی‌های یادگیری ویژه 41

2-1. سبب شناسی نارسایی‌های یادگیری ویژه 41

2-2. چگونگی تاثیرگذاری عوامل درونی (فردی) 42

2-2-1. عوامل ژنتیکی 42

2-2-2. عوامل فیزیولوژیکی 45

2-2-3. عوامل هورمونی- شیمیایی 45

2-2-4. آسیب رسان‌های دوران بارداری 46

2-3. چگونگی تاثیرگذاری عوامل بیرونی (محیطی) 47

2-3-1. عامل آموزشگاهی 47

2-3-2. عامل غیر آموزشگاهی 50

2-4. نظریه ها 51

2-4-1. نظریه نابرتری نیمکرهای مغز 51

2-4-2. نظریه کژکاری عصب شناختی 52

2-4-3. نظریه‌های مشکلات ادراک دیداری 54

2-4-4.الگوهای"ضریب پیرامونی- مرکزی "و"شلوغی- درهم شدگی دیداری" 55

2-4-5. نظریه دیرکرد بالیدگی/ تأخیرهای رشدی 55

3-4-6. نظریه کوتاهی دامنه توجه 57

2-4-7. نظریهپردازشاطلاعات 57

2-4-8. نظریه ناخودکاری شناختی 60

2-4-9. نظریه ادراکی- حرکتی 61

2-4-10. نظریه دیویس 61

2-4-11. نظریه چندگونگی عصبشناختی 62

گفتار 3: نارساگویی - آشنایی با ناتوانی‌های یادگیری ویژه‌ی گفتاری 65

3-1. زبان 65

3-2. زبان شفاهی 66

3-2-1 اختلال زبان شفاهی/نارسا گویی 66

3-2-2.مشکلات زبان شفاهی 67

3-3. زبان دریافتی 67

3-3-1. زبان پریشی دریافتی 67

3-4. زبان بیانی 68

3-4-1. زبان پریشی بیانی 69

3-5. مشکلات اجزای زبان 70

3-5-1 واجشناسی 70

3-5-2. تکواژ/ واژهشناسی 71

3-5-3. دستور زبان/ نحو 71

3-5-4. معناشناسی 72

3-5-5.کاربردشناسی 72

3-5-6. مهارت‌های فرازبانی 72

3-6. تبیین دیویس از مشکلات زبانی-گفتاری 72

3-7. مشکلات زبان گفتاری و شنیداری 73

3-7-1. مشکلات زبان گفتاری 73

3-7-2. مشکلات درک شنیداری 74

3-7-3. مشکلات زبانکارکردی 74

3-8. ارزیابی کارکردهای زبان 75

3-9. روش‌های ترمیمی نارساییهای زبانی 75

3-9-1. راهکارهای بهبود مهارت‌های گفتاری 77

کتاب‌های شنیداری 78

گفتار 4: نارساخوانی/خوانشپریشی 79

4-1. خواندن 79

4-1-1. نارساخوانی/ ناتوانی‌های یادگیری ویژه‌ی خواندن 80

4-2. مشکلات رمزگشایی 82

4-2-1. مهارت بازشناسی کلمه ها 83

4-2-2. تلفظ اشتباه کلمه ها 83

4-2-3.خواندن شفاهی 84

4-3. تحلیلخطاهایخواندن 84

4-4. مشکلات درک مطلب 86

4-5. مشکلات روان خواندن 89

4-6. عادت‌های خواندن 89

4-7. انواع نارساخوانی 90

4-7-1. نارساخوانی واجشناختی(فونولوژیک) 90

4-7-2. نارساخوانی دیداری 91

4-7-3. نارساخوانی آمیخته 91

4-7-4. نارساخوانی نام- ناتوانی (دیسنومیا) 91

4-7-5. نارساخوانی چندگانه (نقص مضاعف) 91

4-8. تبیین دیویس از نارساخوانی 91

4-9. ریشه‌های نارساخوانی 93

4-10. راهکارهای بهبود مهارت‌های خواندن 95

4-10-1. رویکردهای سنتی 95

4-10-1-1. روش فرنالد 96

4-10-1-2. روش اورتون-گلینگهام 97

4-10-1-3. روش کرک- هگه-کرک 97

4-10-2. رویکردهای نوین 98

4-10-2-1. راهبرد بهبود خواندن 98

4-10-2-2. برنامه خواندن اصلاحی 98

4-10-2-3. ارتقای روانخوانی 98

4-11. راهبردهای درک مطلب 99

4-11-1. سادهسازی فرایندی 99

4-11-2. راهبردآموزی 99

4-11-3. فعال کردن دانش پیشین 100

4-11-4. مواد آموزشی بدون واژه 100

4-11-5. معنی دادن به واژهها و مفاهیم 100

4-12. راهکارهای بهبود مهارت خواندن 101

4-12-1. روش استرن 101

4-12-2. روش دیویس 102

گفتار 5: نارسانویسی/نوشتارپریشی 105

5-1. بیان نوشتاری 105

5-1-1. مشکلات نوشتاری 108

5-2.تبیین دیویس از نارسانویسی 109

5-3. دستخط 110

5-3-1. هجی کردن/ املاءنویسی 111

5-3-2. تحلیل مهارت‌های املاءنویسی 113

5-4. مشکلات بیان نوشتاری/ انشاء 115

4-4-1. روشها و برنامه‌های ترمیمی در ناتوانی نوشتن 116

5-4-2. روش‌های اصلاحی در زمینه‌ی هجیکردن 117

5-5. فنآوری‌هایی برای رهایی 118

5-5-1. پردازشگر واژه 119

5-5-2. برنامهریزی و سازماندهی 119

5-6. روش‌های اصلاحی در زمینه‌ی انشا 120

4-6-1. بیان نوشتاری 120

5-6-2. راهبرهای شناختی-رفتاری 121

5-6-3. سایر راهبردهای ترمیمی 121

گفتار 6: حسابنارسایی/ اختلال یادگیری ریاضی 123

6-1. یادگیری ریاضی 123

6-2. ناتوانی یادگیری حساب/ اختلال ریاضی 125

6-2-2. انواع مشکلات حساب 128

6-2-3. مشکلات همایند ناتوانی یادگیری حساب 130

6-3. شیوه‌های تشخیص و ترمیم حساب نارسایی 131

6-3-1. رویکرد دیویس 134

گفتار 7: کنشپریشی/ نارساییهای ادراکی- حرکتی 137

7-1. نارساییهای ادراکی- حرکتی 137

7-2. توصیف دیویس از مشکلات کنش پریشی 139

7-3. انواع مشکلات ادراکی- حرکتی 140

7-3-1. اختلالاتیادگیری غیرکلامی 140

7-3-2. اختلال پردازش/ادراک دیداری 143

7-3-3. اختلالات یادگیری در سازماندهی 144

7-3-4.اختلالات پردازش/ادراک شنیداری 146

7-3-5. مشکلات ادراک لامسهای- حرکتی 147

7-3-6. روش‌های تشخیصی و ترمیمی نارساییهای ادراکی- حرکتی 147

7-4. بهبود ادراک لامسهای- حرکتی 150

7-4-1. مهارتهای حرکتی ظریف 150

7-4-2. آگاهی و تصور بدنی 150

7-5. بهبود مهارت‌های ادارک دیداری 151

7-5-1.درک ارتباط فضایی 152

7-5-2. ادراک شکل 152

7-5-3. تشخیص قسمتهای حذف شده 152

7-5-4. تشخیص اشیا و تصاویر گوناگون 152

7-5-5. کنترل بینایی 152

7-6. بهبود مهارت‌های ادارک شنیداری 153

گفتار 8: روش‌های تشخیص و آموزش دانشآموزان با نارسایی‌های یادگیری 155

8-1. ناتوانی‌های یادگیری 155

8-2. ملاک‌های ضروری برای تشخیص نارسایی‌های یادگیری 156

8-2-1. شناسایی ویژگی‌های دانشآموزان با نارسایی‌های یادگیری ویژه 156

8-2-2. بررسیتاریخچه رشد کودک 157

8-2-3. نکته‌های کلیدی در اثبات ملاک‌های لازم برای تشخیص ناتوانی‌های یادگیری 161

8-3. تشکیل، ترکیب اعضا و مسئولیت‌های کمیسیون آموزش ویژه 161

8-3-1. اعضای کمیسیون آموزش فردی 161

8-3-2. مسئولیت‌های کمیسیون آموزش ویژه 162

8-3-3. فرایند آماده سازی بسته اطلاعاتی برای ارائه به کمیسیون آموزش ویژه 162

8-3-4. چگونگیتصمیمگیریکمیسیونآموزش ویژه در مورد طبقهبندی دانشآموز 164

8-3-5. درخواست تجدیدنظر درتصمیم کمیسیون آموزش ویژه 166

8-4. خلاصه ای از فرایند ارجاع و تشخیص مشکلات یادگیری ویژه در ایران 167

8-4-1. چگونگی ارتباط مدارس و مراکز اختلالات یادگیری 167

8-4-2. روند تشخیص و اجرای برنامه‌های آموزشی-ترمیمی 167

8-5. کاستی‌های الگوی ناهمخوانی توانایی- پیشرفت 169

8-5-1.دلایل ناکارآمدی مفهوم ناهمخوانی توانایی– پیشرفت 169

8-5-2. رویکرد پاسخ به مداخله 170

8-5-3. الگوی ارائه‌ی خدمات چند سطحی 175

8-6. راهبردهای آموزشی و حمایتی 179

8-6-1. آموزش‌های درسی 179

8-6-2. راهبردهای آموزش کار آمد 180

8-7. ابزارهای آموزشی و محیط یادگیری 182

8-7-1. شیوه‌هایآموزش فردی 182

8-7-2. مهارت‌های مطالعه 182

8-7-3. مهارت‌های زبانی 183

8-7-4. مهارت‌های درک خواندن 183

8-7-5. آواشناسی 184

8-7-6. دستخط 185

8-7-7.تمرین‌های ریاضی 185

8-7-8. مداخله‌های رفتاری کارآمد 185

8-7-9. سازگارسازی آموزشی 188

گفتار 9: اختلالات همایند - ارتباط نارسایی‌های یادگیری با سایر اختلالات 189

9-1. ارتباط نارسایی‌های یادگیری با سایر اختلالات 189

9-1-1. اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی 189

9-1-2. اختلالات کمبود توجه 190

9-1-3. توجه شنیداری 192

9-1-4. توجه و حافظه دیداری 193

9-1-5. توجه دیداری: تفاوت در تمیز دیداری کلامی و غیرکلامی 193

9-1-6. مشكلات حافظه کاری 195

9-1-7. اختلالات رفتاری، هیجانی و اجتماعی 197

9-2. اختلال نشانه‌های اجتماعی 197

9-3. مشکلات انگیزشی و اسنادی 199

9-4. سایر مشكلات همایند 200

گفتار 10: دانش آموزان ویژه یویژه - تیزهوش با نارسایی‌های یادگیری 201

10-1. دانش آموزانتیزهوش با نارسایی‌های یادگیری( استثناییدوگانه) 201

10-2. دستهبندی دانشآموزان ویژه‌ی ویژه 204

منابع 207

پیوست شماره1: واژهنامه‌ی تخصصی 219

پیوست شماره2: نمونه‌هایی از تصویر برداری‌های مغز افراد با و بدون نارساخوانی 225

پیوست شماره3: نمونه‌های دستخط و دیکته دانشآموزان با مشکلات نوشتارپریشی 231

پیوست شماره4: برخی از آزموهای پرکاربرد برای ارزیابی انواع مشکلات 

ناتوانی‌های یادگیری 243