چاپ اول این اثر با عنوان «طبیعت­درمانگر و نعمت­های شفابخش» در سال 1395 توسط انتشارات جهاددانشگاهی اردبیل نشر و روانه بازار کتب شد اما در چند سال اخیر با توجه به درخواست مخاطبان عزیز و راهنمایی­های اساتید گرامی درصدد تکمیل آن برآمدیم. در ویرایش دوم  و آنچه در پیش رو دارید، با عنوان «طبیعت درمانگر» سعی بر آن شد که در فصل اول به تشریح گیاهان دارویی و در فصل دوم سایر درمانگرهای طبیعی پیرامون بشری از جمله محصولات لبنی، حیوانی و هر آنچه که در کیفیت بخشی به زندگی انسان مؤثر و مفید است به تفکیک نام علمی، ترکیبات شیمیایی و آلی، خواص دارویی و عوارض جانبی آنها جهت استفاده­ بهتر و آگاهانه­تر از گیاهان دارویی و علم طب سنتی پرداخته شود. همچنین در جهت معرفی بهتر، تصاویر رنگی گیاهان و سایر درمانگرهای طبیعی و نیز اسامی محلی (ترکی) آن­ها در انتهای کتاب بصورت پیوست ارایه شد.

پیشگفتار 17

مقدمه.. 19

فصل اول: گیاهان دارویی

آرتیشو Cynara scolymus. 21

آزالهRhododendron pointcam 23

آقطی سیاه Sambucus nigra. 23

آلبالوPrunus cerasus 25

آلبالوی وحشی Cerasus mahalab. 25

آلوئه­ورا  Aloe vera. 26

آووکادو Persea gratissiam... 27

آویشن Thymus serpyllum... 28

ازملک Smilax aspera , S. excelsa. 30

اسپند Peganum harmala. 31

اسطوخودوس Lavandula stoechas. 32

اسفناج spinacia sleraceae. 33

اقاقیا Robinia pseudoacia. 34

اکسیر ترکی  Acorus calmus. 35

انار Punica granatum... 36

انجبار Polygonum bistorta. 38

انجیر Ficus carica. 39

انگور Vitis vinifera. 41

انگور فرنگی سیاه Ribes nigrum... 44

اوکالیپتوس Eucalyptus globulus. 44

بابا آدم Lappa tomentosa. 45

بادام تلخ Amygdalus communis amarae. 46

بادرنجبویه Melissa officinalis. 47

بادیان هندی Pimpinella anisum... 48

بارهنگ کبیر Plantago major. 50

باقلا Vicia faba. 51

بامیه Hibiscus esculentus. 52

بادمجان Solanium melongena. 53

بداغ Viburnum opulus. 54

برگ­بو Laurus nobilis. 55

برنج Oryza sativa. 56

بنفشه­ی سه­رنگ Viola tricolor. 57

بومادران Achillea millefolium... 57

به Cydonia oblonga. 59

پسته Pistacia vera. 61

پنبه Gossypium herbaceum... 62

پوستک Malva sylvestris. 63

پونه Mentha pulegium... 64

شیرپنیر Galium apariue. 65

پیاز Allium cepa. 66

پیاز دریایی Scillae maritima. 69

پیچ­ امین­الدوله Lonicera etrusca, L. caprifolium... 70

تاجریزی سیاه Solanum nigrum... 71

تربچه Raphanus sativus. 71

تره­تیزک Lepidium sativum... 73

تره­فرنگی Allium porrum... 74

تمبر هندی Tamarindus indica. 75

تمشک Rubus caesius. 76

تمشک قرمز Rubus idaeus. 77

توت­­فرنگی Fragaria vesca. 78

توتون Nicotiana tabacum... 79

ثعلب Orchis dactylorhiza. 80

جعفری Petroselinum sativum... 81

جو Hordeum vulgare. 82

جوز هندی Myristica fragrans. 84

چای Tea sinensis. 85

چترک Ceterach officinarum... 86

چغندر Beta vulgaris. 87

چنار Platanus orientalis. 88

حنا Lawsonia inermis. 89

خار مقدس Cnicus benedictus. 90

ختمی Althaea officinallis. 91

خربزه Fructus cacumeris. 92

خردل سیاه Brassica nigra. 94

خرزهره Nerium oleander. 95

خرگوشک Verbascum phlomoides. 96

خرما Phoenix dactylifera. 97

خرمالو Diospyros kaki 101

خرنوب Ceratonia siliqua. 101

خزه­ی ایرلندی Chondrus crispus. 102

خشخاش Papaver somniferum... 103

خلر Lathyrus sativus. 104

خولنجان Alpinia officinarum... 104

خیار Cucumis sativus. 105

خیار ترشی Cucumis flexuosus. 106

خیار وحشی Ecballium elaterium... 107

دارواش Viscum album... 108

داغداغان Celtis australis. 109

درخت شمل Indigofera tinctoria. 109

درخت صمغ Gummi olibanum... 110

درخت عود Aguilaria agallocha. 112

درخت مسواک Salvadora persica. 113

درخت مصطکی Pistacia lentiscus. 120

درخت نمدار Tilia argentea, T.platyphyllos. 121

درفشی Inula helenium... 122

درمنه Artemisia absinthium... 123

ذرت Zea mays. 125

رازیانه Feoniculum vulgare miller. 126

رزماری Rosmarinus officinalis. 127

ریواس Rheum ribes, R.palmatum... 128

زالزالک Crataegus monogyna, C.tanaetifollia. 129

زبان­گنجشک Franxinus excelsior. 130

زربینCuperssus semperrirens 131

زردآلو Prunus armeniaca. 132

زردچوبه Curcama longa. 133

زعفران Crocus sativus. 134

زغال­اخته Cornus mas. 135

زنبق Lilium candidum... 136

زنجبیل Zingiber officinale roscoe. 136

زنیان Ammi visnaga. 137

زیتون Olea europaea. 138

زیره Cuminum cyminum, Carum carvi 140

ژردام Radix mandragora. 141

سپیدار Populus s. 142

سرو کوهی Juniperus comminis. 143

سلمه­تره Chenopodium album... 144

سلوی Salvia officinalis. 145

سماق Rhus coriaria. 146

سنا Cassia angustifolia. 147

سنبل­الطیب Valeriana officinalis. 148

سنبل ختایی Angelica sylvestries. 149

سنجد Elaegnus angustifolia. 150

سیاهدانه Nigella sativum... 151

سیب Pyrus malus. 153

سیب­زمینی Solanum tuberosum... 155

شاه بلوط Castanea sativa miller. 157

شاه­بلوط هندی Aesculus hippocastanum... 158

شاهپسند Lippia citriodora, L .triphylla. 159

شاهپسند رسمی Verbena officinalis. 160

شاهتره Famaria officinallis. 161

شاهدانه Cannabis sativa. 161

شلغم Semen rafae. 162

شنداب Eryngium campestre. 163

شنبلیله Trigonella foenum graecum... 164

شوکران کبیر Conium maculutum... 165

شوید Anethum graveolens. 165

شیکوره Cichorium intybus. 166

عطر سنبل Lavandula angustifolia. 167

علف جاروب Calluna vulgaris , Erica vulgaris. 168

علف نقره­ای Potentilla erecta. 169

عناب Ziziphus jujuba. 170

غافث Agrimonia eupatoria. 170

فلفل Capsicum s. 172

فلفل تلخ Capsicum annuum... 173

فلفل تیره (سیاه­فلفل) Piper longum... 174

فلفل سیاه Piper nigrum... 175

فندق Corylus maxima. 176

قره­تیکان Paliurus spina. 178

قندرون Chondrilla juncea. 179

قنطورس Centaurium erythraea. 179

قهوه Coffea arabica. 181

کاج جنگلی Pinus sylvestris. 182

کافور Cinnamomum camphora. 183

کاکائو Theobroma cacao. 185

کاهو Lactuca sativa. 186

کبر Capparis spinosa. 188

کتان Linum usitatissimum... 188

کحلا Alkanna tinctoria. 189

کدو Cucarbita pepo. 190

کرچک Ricinus Communis. 193

کرفس Apium graveolens. 194

کلزا Herba eruca sativa. 195

کلم Brassica oleracea. 196

کیسه­کشیش Capsella bursa pastoris. 198

گچ­دوست Gyposphila arrostii 199

گردو Juglans regia eshica. 200

گریپ­فروت Citrus garadisi 202

گزنه Urtica urenus, U.dioica. 203

گشنیز Coriandrum sativum... 204

گلابی Pyrus communis. 205

گلابی وحشی Pyrus elaeagnifolia. 206

گل­سرخ Rosa gallica. 207

گل شقایق Papaver rhoeas. 208

گل صدتومانی Paeonia peregrina, P. mauscula. 209

گل قاصد Taraxacum officinale. 210

گل کوشاد Gentiana lutea. 211

گل­گندم Centaurea cyanus. 212

گندم Triticum sativum... 213

گوجه­فرنگی Solanum lycopersicum... 214

گوجه گیلانی Prunus spinnosa. 215

گوش­موش Parietariae judaica. 216

گون Stragalus microcephalus. 217

گیاه پای­خر Tussilago farfara. 218

گیاه جاوید Helichrysum armenium... 219

گیاه دم­اسب Equisetum arvenus, E.telmateia. 219

گیاه شیرپنیر زرد Galium verum... 220

گیاه گشتان Momordica charantia. 221

گیاه گندنا Marrubium vulgare. 222

گیاه گنه­گنه Cinchona succirubra. 223

گیاه عاقرقرا Anacyclus pyrethrum... 224

گیاه مرغ Agropyron repes. 225

گیلاس Prunus avium... 226

لیموترش مازندرانی Citrus limon. 228

مارچوبه Asparagus officinalis. 230

ماشک Lathyrus sativum,Vicia ervilia. 231

مرزن­گوش Origanum majorana. 232

مریم­نخودی Teucrium chamaedrys. 233

موز Musa acuminata. 234

میخک ایرانی Eugenia caryophyllata. 235

میخک طلایی Solidage virgaurea. 236

نارگیل Cocos nucifera. 237

نارنج Citrus aurantium... 238

نارنگی Mandarin citrus nobilis. 239

نخود Cicer arietinum... 240

نسترن Rosa canina. 242

نعناع Mentha piperita. 243

نی Phragmites australis, Arundo donax. 244

نیلوفر زرد Nuphar luteum... 245

هرفاز Ononis spinosa. 245

هلو Prunus persica. 246

همیشه­بهار Calendula officinalis. 247

هندوانه Citrullus vulgaris. 249

هندوانه­ی ابوجهل Citrullus colocgnthis. 250

هفت­بند Polygonum cognatum... 251

هویج Daucus carota. 252

یولاف Avena sativa. 253

فصل دوم: درمانگر­های طبیعی

آب دریا Sea Water 255

آب زمزم Zamzam Water 256

آهن Iron. 257

ابریشم Silk. 257

اردک Anas. 258

اسب Horse. 259

انگم Commiphora myrrha. 259

بز Goat 260

بلدرچین Quail 261

تخم­مرغ Egg. 262

ترنجبین Manna celesta. 263

جین­سینگ Panax gingseng. 264

خامه Cream... 264

خاک Soil 265

خفاش Bat 266

روغن زیتون Olea Oil 266

زالو Hirudo. 268

سبوس Furfur 269

سرکه Vinegar 270

سنگ عقیق Agate Stone. 272

سنگ مغناطیسی Magnetes Stone, Fe₃O₄ 273

شتر Camel 274

شترمرغ Struthis. 276

شیر Milk. 277

شیر آغوز Colostrum... 279

شیر مادر Breast Milk. 280

طلا Gold.. 284

عسل Honey. 285

عنبر Ambra grisea. 290

قارچ Mycophyta. 291

کبوتر Pigeon. 292

کتیرا Gummi tragacantha. 292

گاو Kine. 293

گرده­ی گل Pollen. 294

گوسفند Ovis. 295

ماست Yoghurt 297

ماهی Fish. 299

مروارید Meleagrina. 301

مشک Moschus. 302

نمک Nacl 303

پیوست اسامی محلی (ترکی). 305

پیوست تصاویر رنگی... 311

منابع.. 347

منابع فارسی.. 349

منابع لاتین.. 351