به مدت نیم قرن است محدودیت‌های موجود در تلاقی بین سوسن‌ها( دگر‌گرده‌افشانی) بدلیل وجود ناسازگاری و عدم تقارن ژنتیکی بین واریته‌های مختلف شناخته شده است. بنابراین برای ایجاد اشکال و انواع جدید سوسن‌ها با ویژگی‌های مختلف فنوتیپی، اندازه گل و رنگ گل جدید و عطر زیاد، به خاطر محدودیت‌های ناشی از تلاقی‌پذیری بین گونه‌ها، نیاز به استفاده از روش های مدرن اصلاح نباتات می‌باشد. چرا که اصلاح نباتات کلاسیک محدود به استفاده از منابع ژنتیکی موجود در ژرم‌پلاسم گونه گیاهی است. یکی از راههای غلبه بر این محدودیت‌ها، استفاده از هیبریدهای سوماتیکی است.

برای بهره‌مندی از مزایای این تکنیک، اولین قدم وجود یک سیستم بهینه برای باززایی گیاه از پروتوپلاست می‌باشد. از اینرو نگارش این کتاب نیز در همین راستا و در گام اول به منظور بررسی امکان باززایی گیاه سوسن چلچراغ از طریق کشت پروتوپلاست صورت گرفت.

در این کتاب، تاثیر تنظیم‌کنند‌های رشد، منبع ریزنمونه برای تهیه پروتوپلاست و عوامل محیطی مانند دما، نور و غیره بر باززایی پروتوپلاست گیاه سوسن چلچراغ مورد بررسی قرار گرفته است.

این کتاب در بخش های مجزایی به مواردی نظیر مقدمه و گیاهشناسی سوسن چلچراغ، مطالعات ریز ازدیادی در گونه سوسن چلچراغ، جداسازی پروتوپلاست، تکنیک‌های کشت، مراحل آماده سازی ریزنمونه های سوسن چلچراغ برای ریز ازدیادی، مراحل آماده سازی ریزنمو نه ها جهت جداسازی پروتوپلاست پرداخته است.

پیشگفتار............................................................................................................................................ 13

فصل اول: مقدمه و گیاهشناسی سوسن چلچراغ............................................................................................... 15

مقدمه................................................................................................................................................. 15

گیاهشناسی گل سوسن............................................................................................................................. 16

مورفولوژی گل سوسن.............................................................................................................................. 17

طبقه بندي جنس سوسن............................................................................................................................ 18

سوسن چلچراغ....................................................................................................................................... 20

سیتوژنتیک.......................................................................................................................................... 21

کاریوتیپ............................................................................................................................................. 21

کشت بافت........................................................................................................................................... 22

انواع کشت بافت................................................................................................................................... 23

فصل دوم: مطالعات ریز ازدیادی در گونه سوسن چلچراغ................................................................................... 12

مطالعات کالوس‌زایی در گونه سوسن چلچراغ.................................................................................................. 25

کشت سوسپانسیون............................................................................................................................... 27

کشت بسته......................................................................................................................................... 28

کشت پیوسته..................................................................................................................................... 29

حجم سلول ساکن و حجم سلول بسته بندی شده.......................................................................................... 30

فصل سوم: جداسازی پروتوپلاست.............................................................................................................. 12

پروتوپلاست........................................................................................................................................ 31

جداسازی پروتوپلاست............................................................................................................................. 32

روش مکانیکی....................................................................................................................................... 32

روش آنزیمی........................................................................................................................................ 32

آنزیم‌ها............................................................................................................................................... 34

روش دو مرحله‌ای یا متوالی....................................................................................................................... 35

روش یک مرحله‌ای یا همزمان.................................................................................................................... 35

تعدیل کننده فشار اسمزی........................................................................................................................ 35

خالص سازی پروتوپلاست............................................................................................................................ 36

قابلیت زنده‌مانی و تراکم پروتوپلاست............................................................................................... ............37

روش رنگ آمیزی دی استات فلورسین.......................................................................................................... 37

رنگ آمیزی با فنوسفرانین........................................................................................................................ 37

رنگ آمیزی با کالکوفلوروایت..................................................................................................................... 37

رنگ آمیزی با تریپان بلو.......................................................................................................................... 37

تراکم پروتوپلاست................................................................................................................................. 38

فصل چهارم: تکنیک‌های کشت

تکنیک‌های کشت................................................................................................................................... 39

کشت در محیط نیمه جامد......................................................................................................................... 39

کشت مایع........................................................................................................................................... 39

روش قطره مایع..................................................................................................................................... 40

روش قطره آویزان................................................................................................................................. 40

لایه تغذیه کننده.................................................................................................................................... 40

کشت همجواری..................................................................................................................................... 40

محیط کشت.......................................................................................................................................... 41

عوامل محیطی....................................................................................................................................... 42

فصل پنجم: مراحل آماده سازی ریزنمونه های سوسن چلچراغ برای ریز ازدیادی...................................................... 34

مواد گیاهی......................................................................................................................................... 45

برداشت و ضد عفونی ریزنمونه‌ها............................................................................................................... 45

بررسی‌های سیتوژنتیکی......................................................................................................................... 46

پیش تیمار........................................................................................................................................... 46

تثبیت................................................................................................................................................. 46

نگهداری ریشه.................................................................................................................................... 46

هبدرولیز............................................................................................................................................. 46

رنگ آمیزی.......................................................................................................................................... 47

تیمار آنزیمی......................................................................................................................................... 47

اندازه گیری صفات کروموزومی................................................................................................................... 47

کشت بافت.......................................................................................................................................... 47

تهیه محیط کشت................................................................................................................................... 47

توزیع محیط کشت................................................................................................................................... 48

ضد عفونی وسایل مورد نیاز.................................................................................................................... 48

فصل ششم: مراحل آماده سازی ریزنمو نه ها جهت جداسازی پروتوپلاست

جداسازی پروتوپلاست....................................................................................................................... 51

آماده سازی ریز نمونه........................................................................................................................ 51

تیمار آنزیمی...................................................................................................................................... 51

خالص سازی...................................................................................................................................... 52

تعیین تراکم پروتوپلاست ها................................................................................................................... 53

تست زنده مانی (تهیه محلول رنگ آمیزی تریپان بلو)...................................................................................... 53

تعیین تراکم کشت............................................................................................................................. 54

کشت پروتوپلاست............................................................................................................................. 54

محیط کشت پروتوپلاست...................................................................................................................... 54

کشت سوسپانسیون........................................................................................................................... 55

اندازه گیری حجم سلول ساکن (SCV) و حجم سلول بسته بندی شده (PCV)..................................................... 56

باززایی گیاهچه.................................................................................................................................. 56

کشت در محیط جامد........................................................................................................................ 56

طرح آزمایشی، تجزیه و تحلیل آماری............................................................................................... 58

فصل هفتم: نتیجه­گیری و تحلیل................................................................................................. 50

بررسی سیتوژنتیکی سوسن چلچراغ و گونه های سوسن.................................................................. 59

بررسی کشت بافت Lilium ledebeourii Boiss........................................................................ 65

کالوس‌زایی......................................................................................................................................... 65

جداسازی پروتوپلاست........................................................................................................................ 68

زنده‌مانی پروتوپلاست........................................................................................................................ 70

کشت سوسپانسیون........................................................................................................................... 73

تاثیر ترکیبات مختلف تنظیم کننده‌های رشد (کینیتین، توفوردی) به همراه عصاره مخمر و بدون آن بر تکثیر پروتوپلاست‌ها       73

تاثیر کینیتین و پیکلرام بر تکثیر و رشد پروتوپلاست‌ها.................................................................... 75

اندازه گیری تراکم سلول، SCV و PCV در کشت سوسپانسیون.................................................. 77

کشت جامد........................................................................................................................................ 79

کالوس‌های ایجاد شده از پلیت سوسپانسیون سلول حاصل از کشت پروتوپلاست روی محیط کشت جامد       79

باززایی گیاهچه.................................................................................................................................. 81

وزن کالوس در گیاه باززایی شده سوسن چلچراغ............................................................................. 81

قطر کالوس در گیاه باززایی شده سوسن چلچراغ............................................................................. 83

درصد باززایی کالوس در گیاه باززایی شده سوسن چلچراغ.............................................................. 84

صفات مورد مطالعه در گیاه باززایی شده.......................................................................................... 86

تعداد پیازچه...................................................................................................................................... 86

طول پیازچه....................................................................................................................................... 88

تعداد ریشه......................................................................................................................................... 89

طول ریشه......................................................................................................................................... 90

تعداد برگ.......................................................................................................................................... 92

طول برگ.......................................................................................................................................... 94

فصل هشتم: جمع­بندی................................................................................................................. 88

نتیجه گیری کلی............................................................................................................................... 97

منابع.................................................................................................................................................. 99