در کتاب حاضر، بررسی مبنای مسئولیت مدنی در زمینه محیط زیست، کارایی و منابع آن؛ شناخت موانع و چالش هایی که برای جبران خسارات زیست محیطی وجود دارد و نهایتا دستیابی به روش های مناسب جهت جبران خسارات زیست محیطی پرداخته شده است.

کتاب« حقوق محیط زیست در ایران» ، در خصوص چالش های موجود در راستای حفاظت از محیط زیست به این نتیجه رسیده است که خسارات زیست محیطی غالبا «غیر قابل جبران»، «دیرپا»، از لحاظ بار اثبات «مشکل» و « در برخی موارد فرامرزی» هستند. همچنین با توجه به ویژگی های خسارات زیست محیطی نحوه ارزیابی خسارات زیست محیطی و روش های جبران همانند اعاده به وضع سابق، پرداخت غرامت و سایر روش ها نیز با نارسایی هایی مواجه می باشد.

این کتاب برحسب هدف، بنیادی و برحسب روش، از نوع کیفی و در سطح توصیفی بوده که نوع داده ها، بصورت متنی است و از ابزارهای چندگانه ای چون کتاب، مقالات مجله ها و سایت های مرتبط با موضوع، بدست می آید.

مقدمه. ۱۱

فصل اول: مفاهیم حقوق محیط زیست... ۱۵

تعریف لغوی و اصطلاحی محیط زیست... ۱۵

اقسام محیط زیست... ۱۹

الف- محیط طبیعی.. ۱۹

ب-  محیط اجتماعی.. ۱۹

ج- محیط مصنوع. ۲۰

حوزه‌های زیست محیطی.. ۲۰

۱. هوا ۲۰

۲. محیط زیست دریایی.. ۲۲

۳. خاک... ۲۳

۴. تنوع زیستی.. ۲۳

تخریب محیط زیست... ۲۴

آلودگی.. ۲۴

گرم شدن زمین.. ۲۶

تخریب جنگل.. ۲۷

تخریب اراضی.. ۲۸

فرسایش خاک... ۲۸

بیابان زایی.. ۲۹

شور و باتلاقی شدن زمین.. ۲۹

حقوق محيط زيست... ۳۰

تعریف و هدف  حقوق.. ۳۰

تعريف حقوق محيط زيست... ۳۱

الف-  حقوق ملی «داخلی» محیط زیست... ۳۲

ب- حقوق بین الملل محیط زیست... ۳۳

منابع حقوق محیط زیست... ۳۳

منابع حقوق محیط زیست در فقه امامیه. ۳۴

منابع حقوق محیط زیست در حقوق ایران.. ۳۷

قوانین زیست محیطی.. ۴۲

منابع حقوق بین الملل.. ۴۷

اصول حقوق محیط زیست درحقوق بین الملل.. ۵۱

اصل حفظ تعادل محیط زیست... ۵۲

اصل انصاف.. ۵۲

اصل حق آگاهی و مشارکت... ۵۲

اصل توسعه پایدار ۵۳

اصل احتیاطی.. ۵۳

اصل جبران خسارات زیست محیطی.. ۵۴

اصل پیشگیری.. ۵۴

اصل همکاری بین المللی.. ۵۴

اصل مسئوليت مشترك اما متفاوت.. ۵۵

حقوق محیط زیست در ایران.. ۵۵

رویکرد قوانین و مقررات زیست محیطی در حقوق داخلی ایران.. ۵۶

مبانی فلسفی حقوق محیط زیست... ۵۷

دیدگاه انسان محوری به محیط زیست (اصالت انسان) ۵۹

دیدگاه طبیعت محوری به محیط زیست (اصالت طبیعت) ۶۰

دیدگاه اسلام محوری به محیط زیست(دیدگاه الهی و دینی) ۶۱

اصول زیست محیطی مکتب اسلام. ۶۲

مفاهیم قرآنی و آموزه‌های اخلاقی و حقوقی آن در زمینة محیط زیست... ۶۵

مبانی‌ مسئولیت‌ مدنی‌ زیست‌محیطی‌ در حقوق ایران.. ۷۴

نظریة تقصیر(خطا) ۷۵

جایگاه نظريه تقصير (خطا) در حقوق بین الملل.. ۷۷

دگرگونی‌ نظریة تقصیر در غرب‌.. ۷۸

نظریة فرض ‌تقصیر. ۸۰

نظریة  ایجادخطر یا مسئولیت عینی.. ۸۰

جایگاه نظريه خطر در حقوق بین الملل.. ۸۱

نظریه‌های‌ مختلط‌ ۸۲

الف:  نظریة کار نامتعارف‌.. ۸۲

ب: نظریة خطر در برابر انتفاع‌. ۸۳

ج: نظریة مسئولیت‌ در برابر اشیای‌ خطرناک‌... ۸۵

د: نظریة تضمین‌ حق‌.. ۸۵

نظریة مسئولیت‌ شدید یا ایمنی.. ۸۶

ضعف حقوق مسئولیت مدنی در حفاظت از محیط زیست... ۸۶

مبانی فقهی حقوق محیط زیست در نزد امامیه. ۸۹

قاعده لاضرر ۸۹

قاعده اتلاف.. ۹۰

قاعده تسبیب... ۹۲

قاعده (من له الغنم) ۹۲

قاعده مصلحت... ۹۳

قاعده نفی حرج. ۹۳

فصل دوم: خسارت و انوع آن.. ۹۴

تعریف خسارت.. ۹۴

اقسام خسارت.. ۹۷

زیان مادی.. ۹۸

خسارت معنوی.. ۹۸

زیان بدنی.. ۱۰۱

شرايط ضرر قابل جبران.. ۱۰۲

ضرر باید مسلم و قطعی باشد. ۱۰۲

غير متدارك بودن ضرر ۱۰۳

قابل پيش بيني بودن ضرر ۱۰۴

مستقیم‌بودن ضرر ۱۰۵

قابلیت جبران مال.. ۱۰۶

ضرر ناشی از لطمه به حق قانونی باشد. ۱۰۷

ضرر باید مشروع باشد. ۱۰۷

ضرر باید ناشی از اقدام و کاهلی زیاندیده نباشد. ۱۰۷

امكان جمع مسؤوليت قراردادي و قهري در مسؤوليت مدني ناشي از تخريب محيط زيست... ۱۰۷

مفهوم خسارت زیست محیطی.. ۱۰۸

خسارات زیست محیطی در حقوق فرانسه. ۱۱۰

خسارات زیست محیطی در حقوق آلمان.. ۱۱۱

روش‌های جایگزینی حل و فصل اختلافات.. ۱۱۱

مراجع حل و فصل اختلافات زیست محیطی.. ۱۱۲

مراجع داخلی حل و فصل اختلافات زیست محیطی.. ۱۱۳

مراجع بین المللی حل و فصل اختلافات زیست محیطی.. ۱۱۳

الف:  دیوان دائمی داوری.. ۱۱۴

قضيه تریل اسلمتر. ۱۱۴

قضیه دریاچه لانو. ۱۱۵

ب:  بنیاد بینالمللی دیوان محیط زیست... ۱۱۶

ج:  دیوان بین المللی داوری و سازش محیط زیست... ۱۱۶

پیشگیری از وقوع خسارت زیست محیطی.. ۱۱۷

تعهد به پيشگيري واحتیاط.. ۱۱۷

روش‌هاي پيشگيري از خسارات زيست‌محيطي در حقوق بین الملل.. ۱۱۹

اصل اطلاع رسانی و ارائه کمک درصورت وقوع حوادث اضطراری.. ۱۱۹

اصل اطلاع رسانی و مشاوره در رابطه با آثار برون مرزی.. ۱۲۰

فصل سوم: روش‌های جبران خسارات زیست محیطی... ۱۲۴

مفهوم جبران خسارت.. ۱۲۴

هدف جبران خسارت.. ۱۲۸

موارد انعکاس خسارت زیست محیطی در قوانین ایران.. ۱۳۰

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.. ۱۳۰

قانون مدنی.. ۱۳۳

قانون مسئولیت مدنی مصوب سال ۱۳۳۹. ۱۳۴

قانون آیین دادرسی کیفری.. ۱۳۵

قانون مجازات اسلامی.. ۱۳۶

قانون آیین دادرسی مدنی.. ۱۳۶

قوانین و آیین نامه‌های خاص مرتبط با محیط زیست... ۱۳۷

ارزیابی پیامدهای زیست محیطی.. ۱۴۱

ارزيابي و جبران خسارت زيست محيطي در حقوق بین الملل.. ۱۴۶

دعوای جبران خسارت.. ۱۴۹

خواهان در دعاوی محیط زیست... ۱۵۰

دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی زیست محیطی علیه دولت در حقوق ایران.. ۱۵۱

نهادهای مسئول پیگیری خسارات زیست محیطی.. ۱۵۲

اهمیت نقش نهادهاي نظارتی بر اجراي قوانین زیست محیطی.. ۱۵۳

جبران خسارت وارده بر محیط زیست در حقوق بین الملل.. ۱۵۴

شیوه‌های جبران خسارات درنظامهای حقوقی.. ۱۵۵

جبران عینی.. ۱۵۶

جبران بدلی(معادل) ۱۵۹

روش‌های جبران خسارات زیست محیطی.. ۱۶۱

جبران نقدی خسارت(پرداخت غرامت) ۱۶۱

از بین بردن منبع ضرر ۱۶۴

پرداخت هزينه آلودگي توسط آلوده كننده ۱۶۵

اعاده به وضع حالت سابق.. ۱۶۵

جلب رضایت زیان دیده ۱۶۷

دستور موقت... ۱۶۸

در نظر گرفتن مجازات (پرداخت جزای نقدی و ...) ۱۶۹

الزام به پرداخت هزینه‌های دادرسی.. ۱۷۰

موانع و چالشهای حفظ محیط زیست... ۱۷۱

موانع تقنینی.. ۱۷۱

موانع اجرایی.. ۱۷۲

موانع قضایی.. ۱۷۳

موانع تکنیکی.. ۱۷۴

موانع آموزشی، فرهنگی  و مشارکت عمومی.. ۱۷۵

سخن پایانی.. ۱۷۶

منابع و ماخذ. ۱۸۱