سالهاست که کشور‌های توسعه‌یافته ضرورت انجام پیمایش‌های طولی در مقیاس ملّی (و حتی جهانی) را دریافته‌اند و این پیمایش‌ها را در موضوعات مختلف اجتماعی- فرهنگی اجرا می‌کنند. اساساً یکی از تفاوت‌های بسیار مهم در تحقیقات حوزه علوم انسانی و اجتماعی کشور‌های توسعه‌یافته با کشور‌های در حال توسعه اجرای همین پژوهش‌ها و بهره‌گیری از نتایج آنهاست. اجرای این پژوهش‌ها در موضوعات مختلف منبع عظیمی ‌از داده‌‌های اجتماعی و فرهنگی را در این کشورها فراهم کرده که مبنای بسیاری از تحلیل‌ها و نظریه‌پردازی‌هاست. داده‌‌های حاصل از این تحقیقات شناخت علمی ‌و معتبری از موضوعات مورد مطالعه فراهم می‌کند؛ امکان رصد تغییرات و تحولات را فراهم می‌کند که این امر به نوبه خود می‌تواند سیاستگذاری و برنامه‌ریزی مبتنی بر شناخت علمی ‌را تسهیل کند؛ امکان توسعه علمی ‌علوم انسانی و اجتماعی را فراهم می‌کند؛ و در نهایت اینکه از تکرار مطالعات خرد و پراکنده (که به دلیل دقت‌های متفاوت، تفاوت در جامعه آماری، تفاوت در اندازه‌گیری و ... در بسیاری از موارد مقایسه‌ناپذیر هستند) جلوگیری بعمل می‌آورد.

تغییرات و تحولات سریع، ویژگی دوران کنونی است. این تغییر و تحولات لزوماً در یک مسیر مشخص و شناخته شده حرکت نمی‌کند؛ بلکه گاه در مسیر یا حتی مسیر‌های متفاوت و غافلگیرکننده‌ای قرار می‌گیرد. اما هیچ تغییری ( اعم از انقلاب، جنبش، تغییر در رفتارها، ارزشها، نگرشها و ...) یک شبه و بدون زمینه قبلی ایجاد نمی‌شود. غافلگیرکننده بودن این تحولات و تغییرات، ناشی از عدم رصد تحولات و ناشناختگی آنهاست.

یکی از حوزه‌هایی که در معرض تغییرات و تحولات جدی و عموماً نگران کننده‌ای قرار دارد حوزه خانواده است. این تغییرات هم شامل ابعاد ساختاری و کارکردی خانواده است و هم شامل نظام ارزشها و هنجارهای خانواده. پیمایش ملی حاضر تلاش نموده تا ابعاد مختلف خانواده (شامل ابعاد رفتاری و نگرشی) را برای اولین بار در سطح کشور در قالب یک طرح جامع مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. اجرای این پیمایش ملی می‌تواند مبنایی برای ادامه موج‌های بعدی فراهم کند و بر این اساس داده‌‌های لازم را برای شناخت و رصد تحولات حوزه خانواده فراهم کند.