مقدمه /11

فصل اول طرح کلی کتاب / 15

فصل دوم  ادبیات پژوهش  /23

جهان‌بینی روسی  / 24

نگاه روسیه به ایران  /30

ایران و روسیه از نگاه دیگران  /41

روسیه در آثار ایرانی‌ها  /52

فصل سوم / چارچوبی نظری برای سیاست خارجی روسیه و مسئلۀ ایران  /59

مقدمه  /59

رویکرد نظری به سیاست خارجی روسیه  /59

واقعگرایی نوکلاسیک و سیاست خارجی روسیه  /60

مدل واقع‌گرایی نوکلاسیک نوع یک و دو / 65

واقع‌گرایی نوکلاسیک و سیاست خارجی روسیه  /67

تغییر ساختار و پیامدهای سیستمی  /68

تداوم و تغییر در سیاست خارجی روسیه  /70

امنیت در پیرامون روسیه و بحران‌های جدید منطقه‌ای  /74

تحولات بین‌المللی و جنگ‌های نیابتی  /76

نتیجه  /78

فصل چهارم / تحول در سیاست خاورمیانهای روسیه  /79

مقدمه   /79

ابعاد نظری سیاست خاورمیانه‌ای روسیه  /83

درک رهبران روسیه از خاورمیانه  /86

1- جنبه‌های داخلی تحول در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه / 88

- گفتمان‌های غالب در دستگاه تصمیم‌گیری  /88

- احیاء غرور ملی با تمرکز بر منافع ملی و ارتقاء اعتبار بین‌المللی / 89

-جنبه‌های منطقه‌ای تحول در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه  /90

امنیت خارج نزدیک    /91

بازیابی جایگاه روسیه در جهان اسلام  /93

تامین منافع اقتصادی  /93

2- مؤلفه‌های منطقه‌ای مؤثر بر سیاست روسیه  /94

مسلمانان   /95

عامل ژئوپلیتیک  /95

عامل انرژی  /97

مؤلفۀ ساختاری سیاست منطقه‌ای روسیه  /101

موج‌های دموکراسی‌خواهی 103

عمل‌گرایی در خاورمیانه 104

ولادیمیر پوتین و مسایل خاورمیانه 105

روابط روسیه و عراق 108

روابط راهبردی با سوریه 111

گسترش روابط با عربستان 115

اهمیت اسرائیل در سیاست روسیه 117

نگاه ژئوپلیتیکی به ترکیه 118

3- جنبه‌های بینالمللی تحول در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه 119

اثرگذاری فرامنطقه‌ای بر توازن منطقهای 120

نتیجه 121

فصل پنجم / تأثیر اوراسیاگرایی بر روابط روسیه با ایران 123

مقدمه 123

اوراسیاگرایی و روسیۀ پساشوروی 125

1- گرایش‌های سیاسی در روسیه 128

اندیشه‌های الکساندر دوگین 130

محورهای اندیشۀ‌ دوگین 132

- نظریه اوراسیایی و نواوراسیاگرایی 133

- نظریۀ عصر مشقت 136

- مفهوم ژئوپلیتیک از دیدگاه دوگین 137

-تفسیر دوگین از جهانی‌شدن و چندقطبی‌گرایی 137

- نژاد در اندیشۀ دوگین 139

- ضدیت با غرب 140

- نظریۀ چهارم سیاست 140

- موعودگرایی و اسلام 142

ایران در اندیشۀ اوراسیایی دوگین 145

همکاری‌های منطقه‌ای ایران و روسیه 147

2- ایران و روسیه در اوراسیای مرکزی 149

چارچوب‌های نوین همکاری‌های ایران و روسیه 153

نتیجه 154

فصل ششم / تأثیر عامل بینالمللی در روابط ایران و روسیه 155

مقدمه 155

روابط ایران و آمریکا 159

تحولات روابط روسیه و آمریکا 161

پیامدهای یازده سپتامبر 163

پیامدهای انقلاب‌ های رنگی 164

انقلاب‌های عربی 164

بحران سوریه 166

اوکراین 168

اسرائیل 170

آسیای مرکزی و قفقاز 172

بنیادگرایی 173

دریای خزر 174

گروه‌های اسلامی جهادی 176

نظامی‌ شدن دریای خزر 178

پروندۀ هسته‌ای ایران 179

تأثیر تحریم‌های بین‌المللی 181

نتیجه 183

فصل هفتم / فراز و فرود روابط ایران و روسیه، ٢٠١7-١٩٩2 185

مقدمه 185

فروپاشی اتحاد شوروی؛ آغاز روابط جدید تهران و مسکو 187

جایگاه ایران در اوراسیاگرایی پوتین 191

مدودیف و احمدی‌نژاد 194

بازگشت پوتین 196

ابعاد روابط دوجانبه 198

مانع‌های توسعۀ روابط ایران و روسیه 199

نتیجه 201

فصل هشتم / روابط اقتصادی ایران و روسیه 203

مقدمه 203

سطح‌های روابط اقتصادی روسیه و ایران 210

1. ملی 210

فناوری‏های اطلاعاتی و ارتباطی (ICT) 212

مواد شیمیایی و پتروشیمی 212

کشاورزی و دامداری 212

میوه و تره بار 214

خشکبار 214

گوشت 215

همکاری‌های صنعتی و تکنولوژیک 215

گردشگری 217

حوزۀ مالی و بانکی 219

حوزۀ انرژی 221

حوزۀ حمل‌ و‌ نقل 222

حوزۀ گمرکی 222

امور کنسولی 223

کمیسیون‌های مشترک و شوراهای تجاری 224

2- ملاحظه‌های منطقه‌ای روابط دو کشور 227

ملاحظه‌های انرژی 228

3- سطح بین‌المللی 229

جایگاه انرژی در سند چشم‌انداز بیست سالۀ جمهوری اسلامی ایران 230

راهبرد انرژی روسیه 231

سیاست انرژی ایران پس از توافق جامع هسته‏ای 232

اتحادیۀ اقتصادی اوراسیا 232

راهروی شمال- جنوب 234

همکاری‌های ایران و روسیه بعد از تحریم غرب 235

مانع‌های گسترش روابط اقتصادی ایران و روسیه 236

نتیجه 236

فصل نهم / روسیه و برنامۀ هسته‌ای ایران 239

مقدمه 239

گشایش نیروگاه بوشهر 243

مسائل مؤثر در همکاری هسته‌ای ایران و روسیه 245

جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی ایران 246

تأثیر عامل بین‌المللی 247

نقش آمریکا 250

نقش عامل‌های ژئوپلیتیکی 253

نارسایی انگیزۀ اقتصادی 255

تفاوت ایدئولوژیک 257

گفتمان‌های هویتی زمینه‌ساز عامل‌های مؤثر 258

نتیجه 260

فصل دهم / تحول در ادراک‌های رهبران روسیه نسبت به ایران 263

مقدمه 263

1- روابط ایران و روسیه در دورۀ اتحاد شوروی 263

2- دورۀ پساشوروی 264

شواهد و اسناد تحول در نگرش رهبران روسیه 265

3- دیدگاه‌های رئیسجمهوری روسیه 266

دیدگاه‌های وزیران روسیه 267

دیدگاه‌های نمایندگان دومای روسیه 271

دیدگاه‌های نخبگان روس 275

اسناد سیاست خارجی و آیین نظامی روسیه 278

نتیجه 282

نتیجه 285

منابع 299

فارسی 299

انگلیسی 304

روسی 314

نمایه 317